Farobiy bilimidan ma’rifatli yetuk odamning obrazini tasvirlar ekan, bunday deydi: «Har kimki ilm xikmatni o’rganmagan desa, uni yoshligidan boshlasin, sog’ – salomatligi yaxshi bo’lsin, yaxshi ahloq va odobi bo’lsin, so’zining uddasidan

Mirzo Ulug’bek o’z pedagogik qarashlarida bolalarning jismonan sog’lom, harbiy xunarni puxta egallagan, jasur, mard bo’lib yetishuviga aloxida axamiyat beradi. Ulug’bekning fikricha odam sog’lom va baquvvat bo’lishi uchun yoshlik chog’idayoq jismoniy mashqlar bilan shug’ullanishi, ta’lim – tarbiyada poraxo’rlik, qalloblik bo’lmasligi uchun mudarrislar odil va halol bo’lishi kerak.

Buyuk shoir va olim, fors – tojik mumtoz adabiyotning ulug’ namoyondasi Nuriddin Abduraxmon Jomiy o’zidan keyin turli fan, adabiyot, jumladan pedagogikaga doir o’lmas me’ros qoldiradi. U o’z asarlarida, ayniqsa, nasriy yo’lda yozilgan «Baxoriston» asarida ta’lim – tarbiya masalalari xususida fikr bildirdi. Jomiy o’z asarlarida yoshlarni ilmlarini egallashga da’vat etadi. U o’z pedagogik qrashlarida kishilarni adolat, xushmuomalalik va dono so’z bilan zulmkorlarga ma’sir etishga da’vat etadi.

Antik davrdagi maktablar Sparta, Afina va Rim tarbiya tiziminir muhim tarkibiy qismi sifatida faoliyat olib borganlar. Qadimgi Yun< nistonda bunday joylar akademiva deb nomlangan. «Akademiya» so‘ afsonaviy qahramon Akadema nomidan kelib chiqqan. Eramizda avvalgi V asrda Afina yaqinidagi Akadema so'zi bilan nomlanuvchi joj da Platon o'z shogirdlariga ma’ruzalar o'qigan bo‘lib, keyinchalik ta’lin tarbiya berish uchun tashkil etiluvchi maskanlar ham shunday nom bik atala boshlangan. Qadimgi Yunonistonda bolalarga ta’lim-tarbiya beris faylasuflar zimmasigayuklatilgan edi. Ular notiqlik san’atining yetuk namoyondalari bo‘lib, o'zlariniii chiroyli so'zlari, baland va ta’sirchan ovozlari bilan ta’lim oluvchilamir www.ziyouz.com kutubxonasi tafakkuriga, ongiga kirib borganlar, ta’lim va tarbiyada ulkan yutuqlarga erishganlar. Shu sababli, notiqlik san’ati va nutq madaniyatining nazariyasiga, uning cheksiz tarbiyaviy ahamiyatiga ilk marotaba qadimgi Yunonistonda asos solinganligi ilmiy adabiyotlarda bayon etiladi. Yunonistonda epos, lirika, drama, haykalcaroshlik, musiqa va me’morchilik san’ati bilan birga notiqlik san’ati ham murakkab va muhim san’at asari sifatida tan olingan. Notiqlik san'atini davlafaing muhim ijtimoiysiyosiy ishlariga taalluqli faoliyatdagi ahamiyati uchun hamda yosh avlodni tarbiyalashda ular ongi va tafakkuriga qizg‘in ta’sir etuvchi murakkab vosita sifatida rivojlantirganlar. Eramizdan avvalgi V asr Yunonistonda yoshlarga ta’lim-tarbiya berilgan.