£ з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й в а

XVIII BOB.  O’ZBEKISTONNING JAHON HAMJAMIYATIGA QO’SHILISHI 

 

Tayanch so’z va iboralar:  Xalqaro ahvol. Tinchlikka xavf soluvchi tahdidlar. 

O’zbekistonning geosiyosiy o’rni. Tashqi siyosat tamoyillari. O’zbekiston va BMT. 

O’zbekiston va EXHT. O’zbekiston va Evropa Ittifoqi. O’zbekiston va MDH. MOIH. 

MOH. O’zbekiston va Osiyo mamlakatlari. O’zbekiston va AQSh. O’zbekiston va 

Evropa mamlakatlari hamkorligi. 

 

1. Xalqaro ahvol. O’zbekistonning tinchliksevar tashqi siyosati va jahon 

hamjamiyatiga qo’shilishi 

 

Xalqaro vaziyatning o’zgarishi  XXI asr bo’sag’asida jahon tapaqqiyotininr mazmuni 

tubdan o’zgardi.  Ilgari bir-biriga qarama-qarshi bo’lgan - SSSR va AQSh etakchilik 

qilgan ikki ijtimoiy-siyosiy tuzum, ikki harbiy-siyosiy blok mavjud edi. Dunyoning 

tinchligi va xavfsizlik tizimi shu ikki sistemaning, blokning o’zaro muxoliflik 

muvozanatiga asoslangan edi. Dunyoda "sovuq urush" siyosati hukmronlik qilardi. Butun 

insoniyat yadro urushi xavfi ostida yashardi.                                                   

XX asrning 90-yillariga kelib, sotsialistik   dunyoning echakchisi bo’lgan ulkan 

imperiya - SSSR parokanda bo’ldi, sotsialistik sistema halokatga uchradi. Varshava 

Shartnomasi bloki tarqalib ketdi. Dunyoda yangi mustaqil davlatlar vujudga keldi. Birgina 

SSSRning parchalanishi natijasida 15 ta mustaqil davlat, jumladan mustaqil O’zbekiston  

davlati bunyod etildi. «Sovuq urush» siyosati barham topdi. 

 

Xalqaro vaziyatda tub o’zgarishlar sodir bo’lsada, 

dunyo tinchligiga tahdid soluvchi xavf-xatarlar, 

ziddiyatlar saqlanib  

qoldi. Bu quyidagi hollarda namoyon bo’lmoqda:  

•  Turli darajada rivojlangan  mamlakatlar o’rtasida ijtimoiy-iqtisodiy notenglik va 

ziddiyatlar yanada o’sdi. Mamlakatlar o’rtasida ilmiy-texnikaviy bilimlar, ilg’or 

texnologiya, erkin sarmoyalarni to’plash va joylashtirishda hamon tafovutlar katta. 

Dunyoning katta qismida iqtisodi zaif, aholisi qashshoq yashayotgan mamlakatlar 

mavjud. 

•  Bir qator mintaqalarda, hatto bir mamlakat fuqarolari o’rtasida milliy-etnik va 

diniy nizolar kelib chiqib mojarolarga, qonli urushlarga aylanmoqda. Mintaqaviy 

mojarolar  tufayli 30 millionga yaqin odam  o’zi yashaydigan joylarni tashlab, 

boshqa mamlakatlarga qochoq sifatida ketishga majbur bo’lgan. 

•  Umumiy, mintaqaviy va milliy xavfsizlikka terrorizm, ayirmachilik va diniy 

ekstremizm tahdid qilmoqda. Xalqaro terroristlar, dinni siyosiylashtirish natijasida 

vujudga kelgan ekstremistlar, shu jumladan, islom fundamentalistlari odamlar 

o’rtasida "xaqiqiy" va "soxta" dindorlik belgilari bo’yicha qarama-qarshilik 

chiqarishga, millatlarni   parchalashga,    islom    tsivilizatsiyasi    bilan    boshqa 

tsivilizatsiyalar o’rtasida yangi qarama-qarshiliklar, mojarolar keltirib chiqarishga