£ з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й в а

Harbiy nazoratchi, sipohsalor, sohibi jaysh (viloyat qo’shini boshlig’i), Amir 

                               

1

 Buniyodov Z.  Anushtegin Xorazmshohlar davlati. T., «G’ofur G’ulom» nashr, 1998, 124-bet. 

---

 

108

ul-umaro, Malik (10 ming qo’shin boshlig’i), Chovush (chopar), Josus 

(razvedkachi), Askar qozisi kabi mansablar ham mavjud bo’lgan. 

 

Takash va Muhammad Xorazmshohlarning katta qo’shin tuzib boshqa 

mamlakatlar, ellarni bosib olish, ularni o’z tasarruflariga kiritish borasida olib 

borgan ko’p yillik istilochilik yurishlari, bir tomondan, Xorazmshohlar saltanati 

shuhratini oshirib, uning hududlarini benihoya kengaytirishga olib kelgan bo’lsa, 

ikkinchi tomondan esa, bu hol pirovard oqibatda bu davlatning chuqur ichki 

tushkunlikka, tanazzullikka yo’liqishiga ham sabab bo’ldi. 

Jumladan, Takash o’zining XII asrning 80-90 yillardagi istilochilik 

yurishlari davomida Saraxs, Nishopur, Rey, Marv kabi muhim shaharlarni 

ishg’ol etgan. 

 

Takash vafotidan so’ng davlat hukmdori bo’lgan Alouddin Muhammad 

Xorazmshoh davrida ham mamlakat hududlari kengayishda davom etadi. Bu 

vaqtga kelib Xorazmshohlar davlati hududlari g’arbiy-janubga qarab Xormuz, 

Fors qo’ltig’i, Iroq erlariga qadar yoyiladi. Uning tarkibiga 400 dan ziyod 

shaharlar kirardi. Xorazmshoh Bag’dod xalifaligini qo’lga kiritish uchun ham 

intilgan. Bu esa butun musulmon olamining unga nisbatan qahru-g’azabiga sabab 

bo’lgan. 

 

Muhammad Xorazmshoh 1211 yilda qoraxitoylarni uzil-kesil quvib, 

Xorazm dovrug’ini ko’targanidan so’ng, u o’ziga ortiqcha bino qo’yib, o’zini