1. Кредитнинг зарурлиги ва мохияти


Дифференциялаштириш (кредитлашда х,ар хил ёндашиш) тамойили


Download 152.5 Kb.
bet7/10
Sana16.06.2023
Hajmi152.5 Kb.
#1509625
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
кредитасос

3. Дифференциялаштириш (кредитлашда х,ар хил ёндашиш) тамойили.
Бу тамойил ижтимоий зарурий нормаларга мос холда ишлаб чиқариш ва махсулотни реализация килиш асосида корхона ва ташкилотларнинг Қандай молиявий натижага эришганлигига қараб белгиланган. Хўжалик фаолиятининг натижаларига қараб корхонала “яхши ишлайдиган” ва “ёмон ишлайдиган” корхоналага бўлиб кредитланган. Бу тамойилга асосан ижобий Молиявий натижаларга эришган корхона ва ташкилотларга кредитлаш фаёнида маьлум енгиляиклар берилган. Корхоналада молиявий йинчиликлар бўлганда ишчиларга иш хақи тўлаш учув ёки бошқа тўловларни амалга ошириш учун кредитлар берилган.
Кредитнииг асосий шаклларига тавсифвома.
Кредит муносабатларининг субьектлари ва обьектига, фоиз ставкасига ва кредитнинг ҳаракат доирасига караб, кредитнинг қуйидаги мустакил шакллари амалиётда қўланилиши мумкин. Булар банк кредити, тижорат кредити, истъемол кредити, давлат кредити, халкаро кредит. Амалиётда кредитнинг ҳар бир шакли ҳам бир неча булакларга булиниши мумкин.
Банк кредити. Иқтисодиётда кенг таркалган кредит муносабатларининг шаклларидан биридир. Унинг объекти пул маблағларини бевосита ссудага бериш жараёни ҳисобланади. Банк кредитини берувчи кредит муассасалари кредитлаш жараёкини амалга ошириш учун Марказий банкдан махсус лицензия (рухсатнома) олишлари зарур. Қарз олувчи сифатида хукуқий шахслар, ахоли, давлат, хорижий давлат мижозлари иштирок килишлари мумкин. Кредит муносабатларининг воситаси бўлиб, кредит шартнома ёки кредит келишуви хисобланади. Бу кредит тури бўйича олинадиган даромад ёки ставка томонлар билан келишилад ва банк фоизи ёки ссуда фоизи кўринишида бўлади.
Жахон амалиётида банк кредитидан фойдаланишда унинг турли хил хусусиятлари хисобга олинади.
Қисқа муддатли банк кредитлари қарз олувчи корхонанинг хўжалик фаолиятида айланма маблағлар етишмовчилигини тўлдириш учун қўлланилади. Бозор иқтисодиёти тамойилларига мос келувчи бундай жараённинг бўлиши ссуда капитали бозорида мустақил сегмент пул оозорининг юзага келишига олиб келади. Кисқа муддатли кредитлар фонд оозорида, савдо ва хизматлар кўрсатишда, банклараро кредитлаш режимида кўпрок қўлланилади.
Хозирги шароитда қисқа муддатли кредитлар қуйидаги кўрсаткичлар билан ҳарактерланади:
• кредитларнинг жуда қисқа муддатларга (баьзида бир ойгача муддатга) берилиши;
• кредитнинг муддати ва фоиз ставкасининг бир бирига тескари пропорционал (кредитнинг муддати жуда киска бўлсада, фоиз ставкаси жуда юқори ) бўлиши;
• ишлаб чиқ,ариш сохасидан кўпрок муомала соҳасига хизмат кўрсатиш;
Хозирги вактда бир йил муддатга бериладиган кредитлардан тижорат туридаги фаолиятини амалга ошириш, аграр секторда ва тицияларни талаб вилувчи инновацион жараёнларни кредитлашда кенг ланилмокда.
Ўзок муддатли кредитлар ўрта муддатли кредитлар каби t фондлар ҳаракатини таьминлайди ва улар кредит ресурсдарнинг хажми билан ажралиб туради. Ўзоқ муддатли кредитлар 3 йилдан
• Муддатгача. давлат томонидан тегишли молиявий кафолатларни олган, кредитнинг муддати 10 йил ва ундан ортив; муддатга ўзайтирилиши мумкин.
Кредитнинг таьминланганлиги учун кабул қилинадиган мулк тез сотиладиган, олдин бирор мажбурият бўйича гаровга куйилмаган, корхонага тегишли бўлган мулк бўлиши керак.
Учинчи шахснинг молиявий кафолати билан бериладиган ссудалар. Кредит бошқа бир ташкилотнинг кафолати асосида берилади. Кафолат берувчи корхона ёки муассаса, агар карз олувчи кредит шартномасида кўрсатилган шартларни вактида бажармаса, шу туфайли банк курган зарарларни коплашга кафиллик беради ва фаолият давомида хақитатда шундай ахвол руй берса ўз маблағлари хисобидан зарани кўплаб беради. Молиявий кафиллик берувчи томон сифатида хуқуқий шахслар, шунингдек турли даражадаги давлат хоқимияти органлари иштирок килишлари мумкин.

Download 152.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling