1. Lorens almashtirishlari. Relyativistik mexanikada tezliklarni qo’shish qonuni. Relyativistik massa va relyativistik impuls

Sistemaning to`la energiyasi uning massasining yorug’likning bo`shliqdagi tezligining kvadratiga ko`paytmasiga teng.
Yoki

Istalgan jismga, u harakatdami (massasi m) yoki tinchlikdami (massasi m₀) ma’lum energiya mos keladi.
Agar jism tinch holatda bo`lsa, uning tinchlikdagi energiyasi

kabi aniqlanadi. Jismning tinchlikdagi energiyasi uning xususiy energiyasidir. Klassik mexanikada tinchlikdagi energiya E₀ hisobga olinmaydi, chunki da tinchlikdagi jismning energiyasi nolga teng deb hisoblanadi. 
Relyavistik mexanikada jismning to`la energiyasi qu`yidagicha aniqlanadi

Kinetik energiyasi E_k esa jismning harakatdagi energiyasi E va tinchlikdagi energiyasi E₀ larning farqlari sifatida aniqlanadi.

kinetik energiyaning klassik mexanikadagi ifodasiga o`tadi.

Xulosalar: u<c da esa manfiy son bo`lib, Lorents almashtirishlari o`z ma’nosini yo`qotadi. Shuning uchun ham yoruglikning bo`shliqdagi tezligi eng katta tezlik va unga erishish mumkin emas deb e’tirof etiladi.

Uyga vazifa: O’tilgan mavzuni o’qish, ko’rgazmali qurollar tarqatma materiallar (referat, boshqotirma, modellar yasash, plakatlar) tayyorlash:
Mavzuga oid didaktik jihozlar va texnik vositalar: slaydlar, plakatlar, krossvord
O’qitish uslublari: og’zaki bayon qilish, savol-javob, darslik bilan ishlash, tadqiqot metodlari.
Adabiyotlar:
A.G’.G’aniev, A.K. Avliyoqulov, G.A. Almardonova “Fizika” I –qism 94-99 bet
X.Axmedov, M.Doniyev,Z.Husanov.Fizikadan ma’ruza matni 2004 yil
Sinov savollari

1. 
   Lorents almashtirishlari nimani ifodalaydi?
   
2. 
   Bir vaqtlilikning, vaqt oraliqlarining, uzunliklarning nisbiyligi nimadan iborat?
   
3. 
   Relyativistik mexanikada tezliklarni qo’shish qonunini ta’riflang.
   
4. 
   Jisim massasi tezlikka qanday bog’liq?
   
5. 
   Massa bilan energiyaning o’zaro bog’lanish qonuni nimadan iborat?
   
6. 
   Тinchlikdagi energiya deb nimaga aytiladi?
   
7. 
   Relyativistik impuls qanday aniqlanadi?
   
8. 
   Relyativistik mexanikada jismning kinetik energiyasi nimaga teng?