1-mavzu: O‘zini o‘zni anglash psixologiyasi Reja

3.O‘zini o‘zi boshqarishning rasmiy dinamik asoslari
Rasmiy-dinamik xususiyatlarning inson faoliyatidagi va ularning shaxs xususiyatlarining tuzilishida muhim o‘rin egallaydi. Agar rasmiy-dinamik xususiyatlar birinchi navbatda faoliyatning amalga oshirilishiga ta'sir qilsa, unda ushbu faoliyatning xususiyatlari sub'ektga qo‘yadigan talablarga qarab, u yoki bu darajada faoliyat natijasiga ta'sir qiladi deb taxmin qilish mantiqan to‘g‘ri keladi. Rasmiy-dinamik xususiyatlarning shaxsiyat tuzilishidagi o‘rni to‘g‘risidagi tadqiqotga eng munosib yondashuv-bu temperament va xarakterning xususiyatlarining asosliligidir.
Tadqiqotning metodologik tamoyillariga muvofiq, ushbu tadqiqot ob'ekti sifatida rasmiy-dinamik xususiyatlar nuqtai nazaridan ko‘rib chiqiladi:
* Izchillik, yaxlitlik. Rasmiy-dinamik xususiyatlar shaxsning turli xil psixopatologik tuzilmalarini muntazam ravishda umumlashtirish natijasidir, bu ularni ajralmas tizimli aqliy ta'lim deb hisoblash uchun asos beradi.
* Faoliyatni tartibga solish. Faoliyatning regulyatori sifatida rasmiy-dinamik xususiyatlarning eng muhim roli ta'kidlangan.
* Differensial yondashuv. Tadqiqot ob'ekti turli xil rasmiy-dinamik xususiyatlarni birlashtirgan temperament turi yemas, balki qisman rasmiy-dinamik xususiyatlardir. Ilmiy tadqiqot ishlarda "rasmiy-dinamik xususiyatlar" tushunchasi qo‘llaniladi, chunki tahlil ko‘rsatganidek, "temperament" tushunchasidan foydalanish ko‘proq tipologik yondashuvga xosdir.
* Rasmiy-dinamik xususiyatlar shaxsning tabiiy asosi bo‘lib xizmat qiladi.
Har xil turlariga ega bo‘lgan shaxslarda rasmiy-dinamik xususiyatlarini qiyosiy tahlil qilish.
Tadqiqot gipotezasini yempirik sinashning birinchi vazifasi faoliyatni sub'ektni tartibga solishning "avtonom" va "qaram" turlariga yega bo‘lgan shaxslarda rasmiy-dinamik xususiyatlarning bevosita xususiyatlarini aniqlash lozim. Tadqiqotning ushbu bosqichi diagnostika vositalarining uchta usulni o‘z ichiga olgan:
-G.S.Prygin tomonidan sub'ektni tartibga solish turini tashxislash uchun "avtonomiya - qaramlik" so‘rovnomasi;
-V.M.Rusalovning individuallikning rasmiy-dinamik xususiyatlari so‘rovnomasi;
-Ya Strelyau. tomonidan "Temperament - xulq-atvorning rasmiy xususiyatlari" so‘rovnomasi.
Bular rasmiy-dinamik xususiyatlarni tashxislash uchun qo‘llaniladi.