1 O`zbekiston respublikasi oliy ta`lim fan va innovatsiyalar vazirligi

2) Ganoid tangacha. Hozirgi paytda juda kamdan-kam baliqlar cho’tka 
qanotlilar baliqlarda bor. Lekin u qazilma baliqlarda ko’p bo’lgan. Tipik holdagi 
ganoid tangchalar yassirombik plastinkalardan iborat bo’ladi. 
Ganoid tangchaning tashqi qatlami juda qattiq maxsus moddadan ganoiddan, 
ostki qatlami suyak to’qimadan tashkil topgan. Ganoid tangacha butkul 
biriktiruvchi to’qimadan hosil bo’ladi. Shuning uchun ham hech vaqt emal bilan 
qoplangan bo’lmaydi.
3) Suyak tangacha. Ko’p qanotlilar, barcha suyakli baliqlarga xosdir. Bu 
tangacha tipik holda turli kattalikdagi yupqa suyak plastinkadan iboratdir. Suyak 
tangachalar doimo o’sib turadi va plastinka atrofida yillik halqalar hosil bo’ladi. 
Ixtiologlar mana shu xalqalarga qarab baliqlarni yoshini aniqlaydilar. Ko’p 
baliqlarning suzgich qanotlaridagi suyak tangachalar suyak tikanaklarini hosil 
qiladi.
Baliqlarni rangi – bir qancha sabablarga boliq. Masalan kumushdek yaltirash 
tangalargagina emas, balki baliqning ko’p ichki organlariga (havo pufakchasi, 
qorin pardasiga) ham xos bo’ladi va guanin moddasining borligidan kelib chiqadi. 
Ko’pgina baliqlar o’z rangini o’zgartirib atrofdagi muxit rangiga kira oladi.
O’q skeleti – baliqlarning o’q skeleti turlicha tuzilgan. Qadimgi baliqlar 
gruppasining o’q skeleti qattiq parda hamda toaydan tuzilgan yoki suyak umrtqa 

---

10 
 
yoylari bilan qoplangan xordadadan iborat. Ancha yosh hozirgi zamona baliqlari 
o’q skeleti toay yoki umrtqadan iborat bo’lib umrtqalarning orasida xorda qoldii 
saqlanib qolgan. Ko’pchilik suyakdor baliqlarda xaqiqiy qavuralardan tashqari, 
muskul suyaklari deb ataladigan suyakchalari ham bo’ladi. Bu suyakchalar ustki 
ovuradan kelib chiqqan.
Bosh skeleti – baliqlarning bosh miya skeleti avvalo visstseral skeletni 
rivojlanib ketganligi bilan xarakterlanadi, vissteral skeletda ja va til osti (ganoid) 
eylardan iborat bo’lgan ovqat tutuvchi ja apparati, hamda kamida beshta jabra 
yoyidan tashkil topgan jabra apparati bo’ladi. Jabra shu jabra yoylariga o’rnashadi.