11-мавзу: Ёғоч устуннларни лойиҳалаш ва ҳисоблаш. Режа

l-устун узунлиги; ql/i (бу ерда iq ); - битта яхлит устунни эгилувчанлиги.

Михли бирикмаларда  Кс  0,1. d 2 ; иккита тўртқирра ёғочдан тайёрланган устун учун nчок 1 га тенг (қирқимсиз); қистирмали иккита тўртқирра ёғочдан тайёрланган устун учун nчок  2 га тенг (қирқимсиз).

Устиворлик коэффициенти - у ни кел дан фойдаланган ҳолда қуйидаги формулалардан аниқланади:
у  3000  2 ёки у  1 - 0,8 (  100)2 ; [] 120 , (2)
[] - таркибли устун учун рухсат этилган чегаравий эгилувчанлик.
Бу турдаги устунларнинг кўндаланг кесимлари қуйидагича топилади:
 hт.қ  l  (0,29 . кел) , (3).
 

1- расм. елимланган ёғоч устунлар: а - ўзгармас квадрат кесимли; б - ўзгармас тўғри тўртбурчак кесимли; в - ўзгарувчан тўғри тўртбурчак кесимли.

Елимланган ёғоч устунлар - завод шароитида тайёрланади. Уларнинг кўндаланг кесимлари чекланмайди ва турлича бўлиши мумкин. Кўндаланг кесим кўринишлари ўзгармас тўғри бурчакли, квадрат, узунлиги бўйича кўндаланг кесими ўзгарувчан ва ўзгармас бўлиши мумкин
Уларнинг кўндаланг кесим ўлчамлари 1 метрдан ҳам катта бўлиши мумкин, узунлиги эса 10 метрдан ортади. Кўндаланг кесими ўзгармас, квадрат кўринишида бўлган елимланган ёғоч устунлар бўйлама сиқувчи кучга қуйидаги формулалар ёрдамида ҳисобланади:
(4)
бу ерда: тб - кўндаланг кесимнинг баландлиги қийматини ўзгариши ҳисобига мустаҳкамликни ўзгаришини ҳисобга оладиган коэффициент;
ми.сҳ. - елимланадиган ёғочларнинг қалинлиги ҳисобига мустаҳкамликни ўзгаришини ҳисобга оладиган коэффициент.

Елимланган ёғочдан тайёрланган ўзгармас тўғри тўртбурчак кўндаланг кесимли устунлар, бўйлама N кучдан кўндаланг кесимнинг катта томонининг баландлиги бўйича сиқилиш ва эгилишга ишлайди. Бундан ташқари горизонтал шамол таъсирида ҳосил бўладиган эгувчи момент - М ҳам ҳисоблашларда эътиборга олинади. Мустаҳкамликка қуйидаги формула ёрдамида ҳисобланади:

(5)
бу ерда: . (6)
Кўндаланг кесимнинг кичик томони бўйича эса бу устунлар сиқилишга ва устиворликка текширилади:
(7) ,