2-laboratoriya ishi mavzu: Montaj oldi sozlash ishlari uchun namunaviy asboblarni tanalash. Ishning maqsadi

Elektrik ijro mexanizmlari
Qishloq va suv xo‘jaligi ishlab chiqarishida statsionar qurilmalar va jarayonlarni avtomatlashtirishda asosan elektrik ijro mexanizmlari, xarakatlanuvchi mashinalarda esa gidravlik va pnevmatik ijro mexanizmlari qo‘llaniladi.

2-rasm. Chiquvchi organning xarakteriga qarab elektrik ijro mexanizmlarining turkumlanishi.

Chiquvchi organning xarakteriga qarab elektrik ijro mexanizmlarining turkumlanish sxemasi 2-rasmda ko‘rsatilgan.

Тakomillashtirilgan elektrik ijro mexnizmlari
Тakomillashtioilgan elektrik ijro mexnizmlari ko‘p aylanishli quvurli a rmaturani distansion boshqaruvi uchun qo‘llanadi. Bu ijro mexanizmlari M,A,B,V,G,D rusumli elektr yuritmalari nomini olgan bo‘lib, ular gidromelirrativ tizimlarining avtomatlashtirilgan nasos stansiyalarida qo‘llaniladi. Ular bir biridan maksimal aylanish momenti, reduktorining tuzilishi, gabarit ulanish o‘lchamlari va ba‘zi konstruktiv elementlari bilan farqlanadi. Elektr yuritmalarining barcha konstruktiv elementlari maksimal darajada unifiksiyalangan, yuritma validagi ruxsat etilgan momentni chegaralovchi maxsus qurilmalari va boshqaruv sxemalariga ega elektr yuritmalarini ekspluatatsiya sharoitlariga ko‘ra normal holatda ishlashi uchun 7 1-jadvalda ularni tiplariga ko‘ra texnik ma‘lumotlar keltirilgan. Elektr yuritmalarining normal holatidagi joylashtirilishi vertikal holat hisoblanadi (yuritma vali vertikal joylashtiriladi).


Elektromagnitli ijro mexanizmlari
Avtomatik rostlash va boshqarish tizimlarida elektr energiyasini ishchi organning tekis xarakatiga aylantirib beruvchi elektromagnitli uzatmalar IM lar sifatida qo‘llanishi mumkin. Bu elementlar yana solenoidli mexanizmlar deb ham yuritiladi.
Elektromagnitli IM lar tipi, tuzilishiga ko‘ra chiqish koordinatasi ko‘rinishlarga ajratilishi mumkin:nto‘g‘ri xarakatlanuvchan rostlovchi organga ega bo‘lgan IM lar uchun: siljish, tezlik ta‘sir qiluvchi kuch; aylanuvchan xarakatga ega bo‘lgan rostlovchi organli IM lar uchun: aylanish burchagi, aylanish chastotasi, aylanish momenti.
Elektromagnitlar o‘zgaruvchan (bir fazali va uch fazali), o‘zgarmas toklibo‘lishi mumkin. Ularning asosiy tavsifnomasi: yakorning surilishi; yakorningsurilishi va tortish kuchi orasidagi bog‘lanish; yakorning surilishi vaelektroenergiya sarfi, ishga tushish vaqti orasidagi bog‘lanish.
Yakorning maksimal surilishiga qarab qisqa yurishli va uzun yurishli elektromagnitlar ajratiladi.
Elektromagnitlar qo‘yidagi talablarga javob berishi kerak:
1. Тanlanayotgan konstruksiya siljish uzunligi, tortish kuchi va berilgan
tortish tavsifnomasiga mos kelishi kerak;
2. Тez xarakatlanuvchan tizimlar uchun shixtalangan magnitli o‘tkazgichga ega bo‘lgan elektromagnitlar, sekin xarakatlanuvchan tizimlar uchun shixtalanmagan magnit o‘tkazgichga ega bo‘lgan hamda massivli mis gilzali elektromagnitlar qo‘llanilishi mumkin.
3. Ishga tushish sikllari soni yo‘l qo‘yilgandan kam bo‘lishi kerak.
4. Bir xil mexanik ishlar uchun o‘zgaruvchan tok elektromagnitlari o‘zgarmas tokda ishlovchi elektromagnitlarga nisbatan ko‘proq elektroenergiya talab qiladi.
5. Elektromagnitlar ishlatish uchun qulay va oddiy bo‘lishi kerak.Elektromagnitlarni kuchlanish, tok va quvvat kattaliklari orqali tanlash mumkin. Elektromagnit tanlangandan so‘ng uning cho‘lg‘amlari qizishga nisbatan xisoblanadi.Bu holda ruxsat etilgan qizish harorati 85...90⁰S xisobida olinadi. Elektromagnitli IM ning uzatish funksiyasi :

bu yerda U — yakorning siljishi;

Т_e=L₀/R₀ — elektromagnitning vaqt doimiysi;
L₀va R₀ — induktivlik va elektromagnit galtagining aktiv qarshiligi;
Т₁=m/c_n; m — qo‘zg‘aluvchan qismlarning massasi;
S_n — prujina qattiqligi; Т₂=K_d/S_n;
K_d — koeffitsiyent (dempfirlash).

--elektromagnit tortish kuchi va g‘altakdagi I_ktoki- S_nK₀ ning orasidagi proporsionallik koeffitsiyenti

Agar boshqaruv obektining vaqt doimiysidan(Т_e, Т₁, Т₂) katta bo‘lsa,uzatish funksiyasi inersiyasiz zveno ko‘rinishida berilishi mumkin: W(p)= K_m

Nazorat savollari.
1. Ijro mexanizmlari qanday turlari bor?
2. Ishlatadigan energiya turiga ko‘ra IM qanday turlarga bo‘linadi?
3. Portlash xavfi bor joylarda asosan qaysi turdagi ijro mexanizmlar ishlatiladi?
4. IM Ishlash prinsipini taqqoslang.