20г майдаланмаган доннинг \уритишдан кейинги

Ishni bajarish tartibi
Kerakli asbob va uskunalar:
1. Don bo‘lgich bis-1
2. Texnik tarozi.
3. Diametri 2mm elak.
4. Tahlil taxtasn.
5. Qobiq ajratgich.
6. Diafanoskop


Sholi donining iflosligini aniqlash.
O’rtacha namunadan don bo‘lgich yordamida 50g o‘lchanma texnik tarozida o‘lchab olinadi. O’lchanma Ø2,0mm bo‘lgan elakda elanadi. Elak ustida qolgan va elakdan o‘tgan elanma tahlil taxtasiga alohida joylashtiriladi. So‘ng keraksiz, donli aralashmalarga va toza donga ajratiladi. Har bir aralashma fraksiyasi alohida texnik tarozida o‘lchanib, olingan o‘lchanmaga nisbatan foizda ifodalanadi.
Keraksiz aralashma fraksiyalari:
-Diametri Ø2,0mm elakdan o‘tgan qismi;
-Mineral aralashma;
-Organik aralashma;
-Madaniy va begona o‘simlik urug‘lari;
-Butunlay endospermi buzilgan sholi doni;
-qisman yeyilgan, yetilmagan (puch, yashil) donlar;
Donli aralashma fraksiyalari:
-Bo‘lingan va Ø2,0mm elakdan o‘tmagan sholi doni;
-qobiqsiz don;
-Unib chiqqan don;
-4/3 qism yeyilgan, yetilmagan (puch, yashil) donlar;
Sholi donining tipi tarkibini aniqlash.
Sholi donining tipi tarkibini aniqlash uchun toza dondan 20g o‘lchanma olinadi. Sholi doni fraksiyasi asosiy tipiga va boshqa tiplarga ajratiladi. Ajratilgan tiplar alohida tarozida o‘lchanib, olingan o‘lchanmaga nisbatan foizda ifodalanadi.

Tip	Don shakli	Podtip		Don konsistensiyasi		Tip va podtiplarni tavsiflovchi ayrim navlar
I	Uzunchoq enli	1		Shaffof		Dunay, Salskiy Arpa-sholi maxalliy
		2		qisman shaffof		Oq kilchik
II	Uzunchoq ensiz (don)	1		Shaffof		Lazur, Kulon, Primanichskiy
	Uzunligining eniga nisbati 2,8 dan kam emas		2		qisman shaffof		Ambarbu oq maxalliy
III	Yumaloq		1		shaffof		Krasnodorskiy424, Avangard, Uzros 7-13, Kuban 9, Solyaris
			2		qisman shaffof		Jemchujinuy, Uzros 59
			3		unsimon		Mahalliy qirmizi, marjon

Xar bir tipda sholining boshqa tip aralashmalari 10% dan oshmasligi kerak. 10% dan oshgan holda “tiplar aralashmasi” deb foizi ko‘rsatiladi.
Sholi qobiqdorligini aniqlash
Toza dondan 10g o‘lchanma olinadi va maxsus qobiq. ajratshqchda ezib qobig‘i ajratiladi. O’lchanma tahlil taxtasiga joylashtirilib, qobiqlar yadrodan shpatel yordamida alohida ajratib olinadi. qobiqlar tarozida o‘lchanib, foizi quyidagi formula orqali ifodalanadi: qobiqdorlik foizda; r₁-10g o‘lchanmadagi qobiqdan ajratilgan donlar;
Qizil, glyutinoz, sifati buzilgan, rivojlanmagan, yashil donlar miqdorini aniqlash
Sholi donining qobiqdorligi aniqlangandan so‘ng, qobig‘i olingan donlardan qizil, glyutinoz, sifati buzilgan, rivojlanmagan, yashil donlar. ajratib olinadi va alohida o‘lchanadi.
Asosiy donga kiritiladigan qizil va glyutinoz donlar miqdori quyidagi formuladan topiladi:
X_K=K×100/m_qobiqsiz
Keraksiz va donli aralashmaga kiritiladigan sifati buzilgan, rivojlanmagan, yashil donlar miqdori quyidagi formuladan topiladi:
X_K=2×m₁×m₂ / m_qobiqsiz
Sholining shaffofligini aniqlash.
50g o‘lchanma keraksiz va donli aralashmalardan ajratiladi. Toza dondan 10g o‘lchanma olinib qobig‘i ajratiladi. Shaffoflik diafanoskopda aniqlanadi. Sholi doniniig shaffofligi, bug‘doy doni shaffofligi aniqlanadigan usulda aniqlanadi. Umumiy shaffoflik quyidagi formuladan topiladi:
X_K=Sh_D + Q_D /2
Ishning natijalari:

Aralashma nomi		Gramm	Foiz (%)
I	Keraksiz aralashma
1.
2.
3.
4.
II	Donli aralashma
1.
2.

qobiqdorlik
O’lchanma og‘irligi__________________________________g
1-chi namunadagi qobiqlar massasi_______________________g
II-chi namunadagi qobiqlar massasi______________________g
qobiqdorlik_______________________________________%
qizil, glyutinoz, sifati buzilgan, rivojlanmagan, yashil donlar miqdori
qizil donlar og‘irligi____________________________g
qizil donlar hisobi:
X=
Glyutinoz donlar og‘irligi________________________g
Glyutinoz donlar hisobi:
X=
Yashil donlar og‘irligi____________________________g
Yashil donlar hisobi:
X=
Sifati bo‘yicha donlar og‘irligi____________________g
Sifati buzilgan donlar hisobi:
X=
Rivojlanmagan donlar og‘irligi_____________________g
Rivojlanmagan donlar hisobi: Xg‘
Shaffoflik
Shaffof donlar ______________________________dona.
Unsimon donlar ________________________________dona.
Qisman shaffof donlar _________________________dona.
Umumiy shaffoflik.