Atom fizikasidan laboratoriya ishlari 1-laboratoriya ishi. Frank gersning simob bilan tajribasi-cassy bilan

Ishni bajarish tartibi. 
1. CASSY Dasurlarni yuklash. 
Boshqarish potentsialini U
1
= 1.5 V va tormozlovchi kuchlanishni 1) U
3
= 
1.5 V ga o'nating, va Frank-Gerts grafigini "Ramp" ishlash rejimida o'lchab 
oling. Buning uchun knopka 0 ni bosish bilan o'lchashni boshlang, va 
o'lchash rejimini "Ramp" ga qo'ying. O'lchash 15 s dan keyin avtomatik 
ravishda to'xtaydi, keyin o'lchash rejimini RESET ga qo'ying. 
2-rasm. Tajriba davomida yuzaga keladigan grafiklar. 
2. U
1
ni optimallashtirish 
Boshqaruv potensialining U
1
kattaroq qiymati emissiya tokining 
kattaroq bo'lishiga sabab bo'ladi. 
Agar Frank-Gerts grafigi juda ham tik bo'lsa, ya'ni tok o'lchash 
kuchaytirgichining yuqori chegarasiga U
2
= 30 V dan kichik qiymatlarida erishilib, 
Frank-Gerts grafigining yuqori qismi kesilgan bo'lsa (b): 
3. U
2
kuchlanishni grafikning tikligi (d) rasmdagiga mos kelguncha kamaytiring. 
Agar Frank-Gerts grafigi juda ham yotiq bo'lsa, ya'ni anod toki o'lchashning 
barcha shohalarida 5 nA dan kichik bo'lsa (c): 
4. U
2
kuchlanishni grafikning tikligi (d) rasmdagiga mos kelguncha orttiring. 
Agar Frank-Gerts grafigi U
2
kuchlanishni orttirgandan keyin ham yotiqligicha 
qolsa: 
5. t
s
ning o’rnatilish qiymatini pech temperaturasi uchun potensiometr surgichidan 
foydalanib kamaytiring. 
6. U
3
ni optimallashtirish. 
Tormozlovchi kuchlanish U
3
ning kattaroq qiymati Frank-Gerts grafigining 
maksimum va minimumlarini yaxshiroq aniqlashga sabab bo'ladi; ammo, shu bilan 
birga umumiy anod tokining qiymati ham kamayadi. 
Agar Frank-Gerts grafigining maksimum va minimumlari yetarlicha aniq 
bo'lmasa (d): 
7. Alternativ holda dastlab, tormozlovchi kuchlanish U
3
ni, keyin boshqaruvchi 

---

8 
potensial U
2
ni (f) rasmda ko'ratilgan shakldagi grafikni olguncha orttiring. 
Agar Frank-Gerts grafigining minimumlari pastki tomondan kesilgan bo'lsa (e): 
8. Alternativ holda dastlab, tormozlovchi kuchlanish U
3
ni, keyin boshqaruvchi 
potensial U
1
ni (f) rasmda ko'ratilgan shakldagi grafikni olguncha kamaytiring. 
Frank-Gerts ning Hg trubkasi tajribaviy misollarda U
1
= 2.58 V, U
3
= 1.95 V va t
s
= 180 °C parametrlardan foydalanilgan holda o'lchangan.
Hisoblashlar 
Tajribalarda o'lchangan grafiklani baholashda vertikal chiziqlar yoki 
maksimumlar markazlarini chizish yordamida mos maksimumlar o'rtasidagi 
masofani o'lchashda foydalanildi. Tajribaviy misollarda o'rtacha qiymat U
2
= 5.07 
V ekanligi aniqlandi. Bu esa ∆Е = 5.07 eV o'tish energiyasiga mos keladi. 
Simob atomining asosiy holat 1S
2
dan birinchi 3P
1
holatga o'tish 
energiyasining adabiyotlarda topilgan qiymati E = 4.9 eV da to'g'ri keladi. 
Birinchi maksimumning holati foydalanilgan elektrod materiallarining 
kontakt kuchlanishlari orqali va boshqaruvchi potentsial U
1
yordamida aniqlandi. 
Yuqoriroq tartibdagi maksimumlar o'rtasidagi masofaning kattaroq qiymati 
xarakteristik trubka chizig'ida Frank-Gerts grafigining superpozitsiyasi sababli 
bo'ladi.