Buxoro muhandilik-texnologiya instituti yuldasheva saida nem atovna sanoat korxonalarida

bet79/167
Sana22.10.2023
Hajmi
#1716154
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   167
Bog'liq
Sanoat korxonalarida ishlab chiqarishni tashkil etish

T a y a n c h ib o r a la r :
In n o v a tsiy a , sinergiya, innovatsiya loyihalar.
10.1. 
In n o v a tsiy a h aq id a tu s h u n c h a , u n in g iq tiso d iy m o h iy a ti 
O ’zbekiston R espublikasida hozirgi vaqtda am alga oshirilayotgan iqtisodiy 
siyosatning asosiy m aqsadlaridan biri iqtisodiyotning jad al rivojlanishi va 
raqobatbardoshligini ta ’m inlash hisoblanadi. Buning uchun bazaviy sohalarda 
ishlab chiqarishni qayta qurollantirish, yangi va zam onaviy texnologiyalam i faol 
jo riy qilish va m odem izatsiyalashni jadallashtirish orqali tarm oqlar va hududlarda 
tuzilm aviy o ’zgarishlam i am alga oshirish, ular o ’rtasidagi o ’zaro b o g ’liqlik va 
m utanosiblikni ta ’m inlash, m illiy iqtisodiyotni diversifikatsiyalash, ishlab chiqarish 
salohiyatini oshirish lozim dir. B unda m azkur m aqsadga erishishda, xususan, 
bugungi kunning ilm-fan yutuqlaridan keng va sam arali foydalanish, ishlab 
chiqarishda eng ilg ’or va so ’nggi avlod texnologiyalarini jo riy etish, m illiy
iqtisodiyotning barcha tarm oq va sohalarida innovatsiyalam ing rivojlanishiga 
e ’tibom i 
yanada 
kuchaytirish 
va 
bunda 
innovatsiyalar 
sohasida 
xorijda 
yaratilayotgan yangiliklar va tajribalarga suyanib, ularni o ’z iqtisodiyotim izga 
k o ’chirib olib kelish bilan chegaralanib qolm asdan, balki, m illiy am aliyot va 
yutuqlarim iz bilan yuqori darajalarga erishish, buning uchun barcha im koniyat va 
salohiyatlarim izni ishga solish m uhim aham iyat kasb etadi.
O ’zbekistonning ijtim oiy y o ’naltirilgan kuchli dem okratik davlatni barpo 
etish 
y o ’lidagi 
m am lakatni 
ijtim ioy-iqtisodiy 
rivojlantirish 
strategiyasi 
iqtisodiyotning barcha tarm oq va sohalarida keng k o ’lam li m odem izatsiyalashni 
am alga oshirish, m oddiy, m oliyaviy v a m ehnat resurslaridan tejam li v a samarali 
foydalanishga qaratilgan innovatsiyalam i jo riy etish, buning uchun turli m ulk 
shaklidagi 
x o ’ja lik
su b ’yektlarining 
m azkur jaray o n d a 
faol 
va 
samarali 
qatnashishini ta ’m inlash, buning uchun zaruriy shart-sharoitlam i yaratishga 
asoslanganligi, innovatsiya faoliyati va uni m oliyalashtirishni tashkil etish va 
takom illashtirish ham da u b o ’yicha tadqiqotlar olib borishni taqazo etm oqda.
B ugungi kunda respublikam izda tadbirkorlik faoliyati erkinliklari va qulay 
m uhitining 
yaratilganligi, 
ochiq 
raqobat 
sharoiti 
va 
yuqori 
iqtisodiy 
m anfaatdorlikka erishish im koniyatlari tadbirkorlam ing o ’z faoliyatini tashkil etish
kengaytirish va o ’zgartirishlarida innovatsiya loyihalarini jo riy etishga b o ’lgan 
intilishlarini kuchaytirm oqda. Bu esa m am lakatim izda innovatsiyaning m azm un- 
m ohiyatini 
kengroq 
o ’rganish, 
innovatsiya 
faoliyatini 
tashkil 
etish 
va 
m oliyalashtirishga b o ’lgan m unosabatlam ing rivojlanishiga olib kelm oqda.
126


Shunday ekan, innovatsiyaning o ’zi nim a, degan savolga to ’Iiq jav o b topish 
unga b o ’lgan m unosabatni to ’g ’ri belgilash va tashkil etishda m uhim aham iyat kasb
eta d i.
Innovatsiya tushunchasi birinchi m arta X X asr boshlarida xorijlik 
jnadaniyatshunoslar ilm iy tadqiqotlarida paydo b o ’lgan va q o ’llanilgan b o ’lib, bir 
madaniyatning ayrim elem entlarining boshqasiga jo riy etilishini bildirgan.
Innovatsiya 
atam asi lotincha — “innovato” 
s o ’zidan olingan b o ’lib, 
y a n g i
lash va yaxshilash degan m a ’noni anglatadi. U m um iy m azm unda m azkur 
atama odam lar tom onidan, asosan, ayni paytda va m uayyan vaqtda yangi deb qabul 
qilingan m adaniyatning m oddiy yoki nom oddiy qadr-qiym ati sifatida tushunilgan. 
Innovatsiya 
atam asining texnik-texnologik yangiliklam i jo riy etish sohasida 
qo ’Hanilishida keyinchalik kirib kelishi kuzatilgan.
M azkur atam aning m azm unidan kelib chiqib shuni aytish m um kinki
qachonki, har qanday kashfiyotlar, yangi voqealar, xizm atlar va usullar turlari 
tarqalishiga qabul qilinsa (tijoratlashish), o ’shanda xalq om m asi tom onidan tan 
olinadi. B unda yangilikning jo riy etilishi yangilikni q o ’llash jarayonini bildiradi va 
yangilikning tarqatilishiga qabul qilinishi vaqtidan boshlab yangi sifat -
innovatsiya (yangilikni jo riy etish)ga aylanadi.
Innovatsiya (ing . innovationas — kiritilgan yangilik, ixtiro) — 1) texnika va 
texnologiya avlodlarini alm ashtirishni ta ’m inlash uchun iqtisodiyotga sarflangan 
m ablag‘lar; 2) ilm iy-texnika yutuqlari v a ilg‘o r tajribalarga asoslangan texnika, 
texnologiya, boshqarish va m ehnatni tashkil etish kabi sohalardagi yangiliklar, 
shuningdek, 
ularning turli sohalar va faoliyat doiralarida qo'llanilishi. 111 
In n o v a tsiy a -b u bozor talabidan kelib ehiqqan holda jaray o n lar va m ahsulotlam ing 
sifatli o 'sish sam aradorligini ta'm in lash uchun joriy etilgan yangilikdir. Inson 
intellektual faoliyati, uning fantaziyasi, ijodiy jarayoni, kashfiyotlari, ixtirolari va 
ratsionalizatorligining 
yakuniy 
natijasi 
hisoblanadi. 
Y angi 
iste’m olchilik 
xususiyatlari yoki ishlab chiqarish tizim larining sam aradorligini sifatli oshirish 
orqali bozorga m ahsulot (tovarlar va xizm atlarjni yetkazib berish - innovatsiyaga 
niisol b o ‘la oladi.Innovatsiya - foydalanish uchun kiritilgan yangi yoki sezilarli 
darajada yaxshilangan m ahsulot (tovar, xizm at) yoki jarayon, sotuvlarning 
yangicha uslubi yoki ish am aliyotidagi, ish o 'rin larin i tashkil etishdagi va tashqi 
aloqalam i o ‘rnatishdagi yangi tashkiliy uslub hisoblanadi.
“ Innovatsiya” tushunchasi 
o 'z in in g
yangi 
hayotini 
“innovatsion 
kom binatsiyalar”ni tahlil qilish, iqtisodiy tizim larning rivojlanishidagi o'zg arish lar 
natijasida X X -asm ing 
boshida avstriyalik 
va 
am erikalik 
iqtisodchi Y. 
Shumpeterning ilm iy ishlarida boshlagan. Shum peter 1900-yillarda iqtisodda ushbu 
tenninni ilm iy q o 'llash g a kiritgan dastlabki olim lardan edi.
127


boshqarishning takom illashgan usul va shakllarini ishlab chiqish ham da ulam i joriy 
etishga qaratilgan, aniq m a ’lum otlar hisob-kitoblari, tahlillari asosida istiqbolga 
qilingan bashoratlam i o ’z ichiga oluvchi kom pleks hujjatlar y ig ’indisi hisoblanadi. 
Innovatsiya loyihaning asosiy m aqsadlaridan biri korxona yuqori sifatga ega 
b o ’lgan kerakli m iqdorda m ahsulot ishlab chiqarish layoqatiga ega ekanligini 
raqobatchilarga isbotlashdan iborat.

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   167




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling