Central asian academic journal

 
245 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
тажриба ва назорат гуруҳларида тажриба аввали ҳамда якунида қўлга
киритилган кўрсаткичлар махсус математик формулалар ёрдамида қайта 
таҳлил этилади, якуний қиймат тадқиқот самарасини ифодаловчи асосий 
кўрсаткич ҳисобланади.
Педагогик илмий-тадқиқотларда А.А.Кывирляг, Стьюдент-Фишер, Милтон 
Рокич, В.Беспалько 
ва 
В.Гречихин 
методлари 
каби 
математик-
статистик методлар қўлланилиб келинмоқда. 
Қуйидаги математик статистик методлардан намуналар келтирамиз:
1. Стьюдент стасистикаси орқали натижалар таҳлили.
2. Пирсоннинг

2
(Хи квадрат) статистикаси. 
Тажриба-синов натижаларининг ҳаққонийлигини таъминлаш учун 
Стъюдентнинг t-мезонидан фойдаланилади. Бунда тажриба ва назорат 
гуруҳларининг ўзлаштиришларини таққослаш мақсадида гуруҳларда ўзлаштириш 
баҳосининг ўртача қиймати
i
j
x m
X
N


деб олинади.
Бу ерда х
i
– ўзлаштириш кўрсаткичи (баҳо қиймати) бўлиб, улар 2-қўйидан 
паст даража, 3-қўйи даража, 4-ўрта даража, 5-юқори даража қийматларни қабул 
қилади. m
j
- баҳоларнинг такрорланишлар сони, N - тажрибада иштирок этаётган 
талабалар сони. 
Педагогик тадқиқотларда педагогик фараз сифатида тажриба ва назорат 
синфларининг ўзлаштириш кўрсаткичларининг бир биридан фарқи, яъни 
тадқиқотда илгари сурилган ғоянинг тажриба гурухларидаги ўтказилган 
натижалари билан фарқланиши статистик усуллар орқали текширилади.
Бунинг учун қуйидаги фаразлар илгари сурилади. 
Асосий фараз: H
0
: тажриба гурухи ва назорат гурухидаги ўзлаштириш 
даражалари (тадқиқотда илгари сурилган ғоя асосида) бир хил; 
Қарама-қарши (муқобил) фараз: H
1
: тажриба гурухи ва назорат гурухидаги
ўзлаштириш даражалари турлича. 
Биз H
0 
фаразни H
1
фаразга текширишни Пирсоннинг икки танлама бир 
жинслилигини текширишда қўлланадиган қуйидаги 

2
(Хи квадрат) статистикаси 
ёрдамида амалга оширилади: 
2
3
2
1
1
(
)
i
i
эмп
i
i
i
n m
m n
mn
m
n






 
Бу ерда n, m лар назорат ва тажриба гурухидаги талабалар сони 
(танланмалар ҳажмлари).

(хи- квадрат) мезоннинг жадвалидан К=С-1 эркинлик даражаси ҳамда 

---

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL 
OF SCIENTIFIC RESEARCH 
ISSN: 2181-2489 
VOLUME 2 ǀ ISSUE 5 ǀ 2022
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22230