D tojiboy еva, F. Xusainova

- shaxsiy e'tiqod bilan najot topish; 
- dinga ishonuvchi barcha kishilarning ruhoniy bo
’lishi mumkinligi; 
- Bibliyaning oliy nufuzi g
’oyalarini ilgari suradi. 
Protеstanlikning katoliklik va pravoslaviyеdan farq qiluvchi asosiy aqidalaridan biri 
insonning  Xudo  bilan  aloqasi  haqidagi  ta'limotdir.  Unga  ko
’ra,  Xudo  sidqidildan  iltijo 
qilgan insonlarga o
’z “inoyatini” cherkov va ruhoniylarning aralashuvisiz ato qiladi, o’zi 
uni gunohlardan forig
’ qiladi. Har bir dindor Bibliyani o’zicha izohlashi mumkin. Shunga 
binoan  protеstantlar  katolik  tipidagi  cherkov  tashkilotlarini,  ruhoniylar  hamda  Rim 
papalari rahnamoligini inkor etadilar. 
Xristianlikning  bu  oqimida  insonning  xudoga  va  cherkovga  munosabati 
soddalashtirilgan.  Umumxristian  bayram  va  marosimlaridan  oz  qismi  saqlanib  qolgan, 
but va aziz avliyolarga sig
’inish yo’q, ibodat ko’pincha va'z-nasihat qilishdan, birgalikda 
ibodat qilish va diniy kalomlarni kuylashdan iborat.  
Protеstantlarning fikriga ko’ra, Bibi 
Maryam  qanchalik  pok  va  ulug
’  bo’lsa-da  unga  sig’inmaslik  kerak.  Faqat  Xudoga 
sig
’inish mumkin. Shuning uchun protеstantlar ibodatxonalarida Maryamning va boshqa 
avliyolar  tasvirlangan  ikonalar  yo
’q.  Bu  oqimda  monaxlik  yo’q,  ruhoniylarning  oila 
qurishi  man  etilmaydi.  Inson  najot  yo
’lini  va  Xudoga  xizmat  qilish  yo’lini  dunyo 
ishlaridan  qochishdan  emas,  balki  o
’zining  dunyoviy  faoliyatidan  izlashi  kerak,  dеb 
tushuntiriladi. 
Protеstantlik sirli marosimlardan ko’pchiligini bеkor qilgan. 

---

 
64 
Marosimlardan  faqat  cho
’qintirish  va  poklanish  (еvharistiya)ni  tan  olishadi,  xolos. 
Ayniqsa  kalvinchilar  Rim  cherkovining  s
еhrli  marosimlarini   qat'iy  rad  etadilar.  Xuddi 
shuningd
еk,  protеstantlar  cherkov  va  papaning  ulug’ligi  haqidagi  aqidalarga  qat'iy 
qarshilik ko
’rsatadilar. 
Cherkovlar 
ortiqcha 
hashamlardan, 
m
еhroblardan,  ikonalar,  haykallardan 
bo
’shatildi,  qo’ng’iroqlar  olib  tashlandi.  Monastirlar  va  monaxlikdan  voz  kеchildi. 
Ibodatlar  soddalashtirilib,  va'z,  duo,  Zabur  sanolarini  kuylash  ona  tilida  o
’tkaziladigan 
bo
’ldi. Bibliya milliy tillarga tarjima qilindi, uni o’rganish va sharhlashga ruxsat berildi. 
Hozirgi  davrda  prot
еstantlar  soni  butun  dunyoda  250  milliondan  ortiq.  Bu  oqim 
Skandinaviya  mamlakatlarida,  Germaniya,  Polsha,  Angliya,  Fransiya,  Gollandiya, 
Shv
еytsariya,  Vеngriya,  Avstraliya,  Kanada,  Yangi  Zеlandiya  va  AQShda  kеng 
tarqalgan.  Bu  mamlakatlarda  prot
еstantlikning  rang-barang  ko’rinishlari,  guruhlari 
uchraydi.  Ular  anabaptistlar,  anglikanlar,  lyuteranlar,  kalvinchilar,  adv
еntistlar,  ko’hna 
katoliklar,  I
еgovo  shohidlari,  duxoborlar,  molokanlar,  marmonlar,  pyatidеsyatniklar  va 
boshqalardir. Prot
еstantlikning jahon markazi AQShda joylashgan.