Eurasian journal of social sciences, philosophy and culture

 
Innovative Academy Research Support Center 
UIF =
 8.2 | SJIF = 6.051 
www.in-academy.uz
 
Volume 2 Issue 11, October 2022 ISSN 2181-2888 
Page 170 
EURASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES, 
PHILOSOPHY AND CULTURE
avestoshunoslik 
markazlari 
mavjud.Bugungi kunda eng yirik zardushtiy 
jamoalari — Eron gebrlari va Hindiston 
parslari o‘rtasida faqatgina til, ibodatlarni 
o‘tkazish shakli va yil hisobi borasida ba’zi 
ixtiloflar mavjud. Ayni damda Hindistonda 
ruhiy jihatga e’tibor beruvchi qator 
guruhlar yuzaga kelgan. 
Globallashuv ta’sirida so‘nggi vaqtlarda 
zardushtiylikni isloh qilish, ko‘pgina 
marosimlarni bekor qilib,faqat «Gat»larni 
muqaddas kitob deb tan olish fikri olg‘a 
surilmoqda. Hozirda jahon miqyosida 
zardushtiylar Hindistonda 100 ming, 
Eronda 
50 
ming, 
Yevropa,Osiyo 
mamlakatlari hamda Amerikada bir necha 
ming kishini tashkil etadi.Markaziy Osiyo 
mintaqasida yuzaga kelgan dinlardan yana 
biri bu tangrichilikdir. Mintaqa xalqlari 
tarixida mazkur e’tiqodning o‘ziga xos o‘rni 
bo‘lgan. 
Tangrichilik 
tarixi 
o‘lkamiz 
xalqlarining o‘tmish madaniyati,ijtimoiy 
hayoti va turmush tarzi haqida ma’lumot 
beruvchi tarixiy manbalardan biridir. 
Bugungi kunda O‘rta Osiyo xalqlari orasida 
tangrichilikni qadimiy diniy an’ana sifatida 
tiklashga urinishlar bor. Bunday harakatlar 
ortida ayrim g‘arazli maqsadlar ham 
yotganini sezish mumkin.1990-yillardan 
boshlab tangrichilikka e’tiqod qiluvchi 
guruhlar paydo bo‘la boshladi. Ataylab 
ko‘tarib chiqilayotgan bu holat aholi orasida 
bo‘linishlarga olib kelishi mumkin. Chunki 
bugungi kunda ushbu mintaqada o‘zlarining 
ko‘p asrlik diniy e’tiqodlariga ega bo‘lgan 
turli millat va elatlar istiqomat qiladilar. 
Shunday sharoitda tangrichilik dinini qayta 
tiklashga urinish milliy va diniy ziddiyatlar 
kelib chiqishiga sabab bo‘ladi. 
XXI asrning boshlarida O‘rta Osiyo 
mintaqasida joylashgan mamlakatlar – 
Qozog‘iston, 
Qirg‘iziston,Tojikiston, 
Turkmaniston va O‘zbekistonda o‘ziga xos 
diniy 
manzaraga 
guvoh 
bo‘lishimiz 
mumkin. 
Qozog‘iston 
Respublikasida 
rasman 18 konfessiya tarkibida 3600 dan 
ortiq diniy tashkilot mavjud. Shuningdek, 
mamlakatda 246 ta noan’anaviy diniy 
guruhlar va yangi jamoatlar (missionerlar) 
ham 
faoliyat 
ko‘rsatadi.Turkmaniston 
Respublikasida 13 ta diniy konfessiya 
ro‘yxatga olingan. Mamlakatda 128 ta diniy 
tashkilot 
mavjud. 
Qirg‘iziston 
Respublikasida 30 dan ortiq diniy 
konfessiyalar 
mavjud.Shuningdek, 
mamlakatda 246 ta noan’anaviy diniy 
guruhlar va yangi jamoatlar (missionerlar) 
ham 
faoliyat 
ko‘rsatadi.Turkmaniston 
Respublikasida 13 ta diniy konfessiya 
ro‘yxatga olingan. Mamlakatda 128 ta diniy 
tashkilot 
mavjud.Qirg‘iziston 
Respublikasida 30 dan ortiq diniy 
konfessiyalar mavjud.Qo‘shimcha ma‘lumot 
sifatida shuni aytish kerakki,
Qozog‘istonda musulmon (2517 ta diniy 
tashkilot) va pravoslav (323) diniy 
jamoalari yetakchi o‘rinlarda boryapti. Ular 
mamlakatdagi e’tiqod qiluvchi aholi 
qatlamining 
95% 
ni 
tashkil 
qiladi.Turkmanistonda 99 ta diniy tashkilot 
islom dinining sunniylik yo‘nalishi, 5 tasi 
shia oqimi, 13 tasi rus pravoslav cherkoviga 
(3 tasi Ashxabod shahrida joylashgan) va 11 
tasi boshqa din vakillariga (Katolik cherkovi 
– 1 ta, Krishnani anglash jamoasi – 1 ta, 
Bahoiylar 
– 
1, 
Baptistlar 
– 
1, 
Pyatidesyatniklar – 1, Velikaya blagodat – 1, 
Yettinchi kun adventistlari – 1 ta va Yangi 
apostol jamoasi – 1 ta) tegishli. Tojikistonda 
taxminan 3000 dan ziyod masjid mavjud. 
Shuningdek, Rus pravoslav, Yevangel 
xristian-baptistlar, Rim-katolik, Yettinchi 
kun adventistlari, Yevangel lyuteran, Iegovo 
shohidlari 
cherkovlari, 
bahoiy, 
zardushtiylik, yahudiy diniy jamoalari kabi 
diniy tashkilotlar ro‘yxatdan o‘tgan. 

---