O`zbekistonda fuqarolik jamiyatining shakllanishi va rivojlanishi

Yodda tuting!

1999-yil «Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari to‘g‘risida»,

2004- yilda Shunday qilib fuqarolar yig‘ini ma’lum muddatda to‘planib ish yuritadigan

o‘zini o‘zi boshqarish vositasi bo‘lsa, rais, uning maslahatchilari

doimiy faoliyat ko‘rsatuvchi tuzilmadir.

Prezidentning 2017-yildagi farmoni asosida fuqarolar yig‘inlarining

uyushmasi sifatida fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari faoliyatini

muvofiqlashtirish bo‘yicha respublika kengashi tashkil etildi. O‘zbekiston

Respublikasi Bosh vaziri, Qoraqalpog’iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi

raisi, viloyatlar va Toshkent shahar, tumanlar va shaharlar hokimlariga

tegishincha Respublika kengashi, hududiy kengashlarga jamoatchilik asosida

raislik qilishi belgilandi. Respublika kengashida tashkiliy ishlar va uslubiy

masalalar bo‘yicha rais o‘rinbosari, shuningdek Respublika kengashi hamda

hududiy kengashlarda yoshlar ishlari, diniy-ma’rifiy masalalar, keksalar

va faxriylar ishlari bo‘yicha rais o‘rinbosarlari lavozimlari joriy etildi.

Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarida jamoatchilik asosida faoliyat

yuritadigan fuqarolar yig‘ini raisining o‘rinbosari – yoshl ar masalalari

bo‘yicha maslahatchi lavozimi joriy etildi. Saylovlar Markaziy saylov komissiyasi tomonidan tashkil etiladi,

komissiya 1998-yildan e’tiboran mustaqil muvaqqat organ sifatida faoliyat

boshlagan bo‘lsa, 2014-yildan esa doimiy organ sifatida tashkil etildi.

Markaziy saylov komissiyasi va uning a’zolari o‘z faoliyatini har qanday

davlat organlari, jamoat birlashmalari va mansabdor shaxslardan mustaqil

holda amalga oshiradi.

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va qonunlarda 18 yoshga to‘lgan

fuqarolarning saylash huquqiga ega ekanligi, O‘zbekiston Prezidenti saylovi,

Oliy Majlis saylovi, xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashlari

saylovi umumiy, teng, to‘g‘ridan-to‘g‘ri saylov huquqi asosida yashirin

ovoz berish yo‘li bilan o‘tkazilishi mustahkamlab qo‘yilgan.Har bir fuqaro – saylovchi bir ovozga ega. 35 yoshdan kam bo‘lmaganfuqaro O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, 25 yoshga to‘lganlar Oliy Majlisga, 21 yoshga to‘lganlar viloyat, tuman va shahar Kengashlariga deputat etib saylanish huquqiga ega. Oʻzbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga binoan, mamlakat

Prezident saylovi, Oliy Majlisning Qonunchilik palatasiga hamda Qoraqalpog

ʻiston Respublikasi Joʻqorgʻi Kengesiga, viloyatlar, tumanlar,

shaharlar davlat hokimiyati vakillik organlariga saylov tegishlicha ularning

konstitutsiyaviy vakolat muddati tugaydigan yilda — dekabr oyi 3-oʻn

kunligining 1-yakshanbasida oʻtkaziladi.

Ko‘p partiyaviylik

– jamiyat hayotida ikki yoki undan ortiq partiyaning faoliyat

yuritishi. Bu holat demokratik yo‘liga kirgan davlat va jamiyatlarga xos

hisoblanib, jamiyat taraqqiyoti fikrlar xilma-xilligiga asoslanadi. Jamiyatda

siyosiy partiyalarning erkin faoliyat ko‘rsatishi demokratik huquqiy davlat

barpo etishning asosiy garovidir. Hozirgi davr jahondagi demokratiyaning asosiy

mezonlaridan biri saylovlarning ko‘ppartiyaviylikasosida o‘tkazilishidir. Mustaqillik davrida tashkiltopgan ilk siyosiy partiya bu – O‘zbekiston Xalqdemokratik partiyasidir. Partiyaga 1991-yilningnoyabrida asos solindi. Uning maqsadi ijtimoiyhimoyaga muhtoj aholi qatlami manfaatlarini himoyaqilishga qaratilgan. Mazkur partiya tashkil etilganidan

hozirgi kunga qadar besh marotaba Prezident saylovlarida hamda parlament

saylovlarida ishtirok etib, parlamentda o‘z fraksiyasini tashkil etishga erishdi O‘zbekistonda ko‘ppartiyaviylikning rivojlanish tarixida o‘z o‘rnigaega partiyalardan yana biri O‘zbekiston «Vatan taraqqiyoti» partiyasibo‘ldi. Ushbu partiya 1992-yil tashkil topgan. Lekin besh yillik faoliyatio‘z vazifalari doirasida faoliyat yurita olmadi, deb topildi. 2000-yil

aprelda «Vatan taraqqiyoti» partiyasi va «Fidokorlar» milliy-demokratik

partiyasining qo‘shma qurultoyi bo‘lib, unda har ikki partiya harakati,

faoliyat dasturi yakdilligi muhokama qilindi, ularning birlashib ishlashlarimaqsadga muvofiq, degan xulosa asosida ikkita partiya birlashdi.Mustaqillikning dastlabki yillarida tashkil topgan partiyalardanyana biri bu – O‘zbekiston «Adolat» sotsialdemokratik

partiyasidir. 1995-yil fevralda tuzilganO‘zbekiston «Adolat» sotsial-demokratik partiyasi

O‘zbekistonda shakllangan sotsial-demokratikpartiyadir. Sotsial-demokratik partiyalarning

asosiy maqsadi jamiyatdagi ijtimoiymuammolarni hal etishga qaratilgan. Partiyashuning uchun ham rivojlangan mamlakatlardagisotsial-demokratik yo‘nalishdagi partiyalar bilan aloqalarni yo‘lga qo‘yishga va xalqaro sotsial demokratik harakatlarda faol ishtirok etishga intilmoqda. O‘zbekiston «Adolat» sotsial-demokratik partiyasio‘rta sinf va ehtiyojmand aholi tabaqasiga tayanadi, ularning siyosiyva ijtimoiy irodalarini ifodalashga intiladi.Mustaqillik yillarida tashkil topgan partiyalardanyana biri – bu O‘zbekiston Milliy tiklanish