G. E. Karlibaeva, N. S. Matjanov fiZika ham astronomiya oqitiw metodikasi

Obyektiv tasirler:
- ilim-pan, texnika, texnologiya ham islep shigariw taraw- 
lannda aldingi teoriyahq pikirlerdin alga suriliwi;
- jamiyet turmisinm turli tarawlarmda jetiskenliklerdin qolga 
kiritiliwi;
- bilimlendiriw mekemelerinde innovaciyahq ortahqtiri jara- 
tilganligi;
- oqitiw ham tarbiya jumislarm rawajlandmwda bilimlendiriw 
mekemelerine jamiyet tarepinen buyirtpalardin beriliwi.
Subyektiv tasirler:
- oqitiwshilarda innovaciyahq xizmetti sholkemlestiriwge 
bolgan zarurlik, qizigiw ham xoshametlewdin boliwi;
- avtorhq innovaciyahq pikirlerdin aldinga suriliwi;
- ozlestiriliwi lazim degen innovaciyalardin keleshegin aldin- 
nan biliw;
- oqitiwshilar tarepinen aldingi is tajiriybelerdin toplanganhgi;
- jeke ilmiy doretiwshilik xizmetti sholkemlestiriw maqsetine 
iye boliw.
Mektep fizika kursinm mazmunm uyrengenimizde tayarlaw 
dawirinde tabiyattamw, tabiyiy geografiya ham miynet sabaqla- 
nnda fizika elementlerin uyrenedi.
Orta uliwma bilimlendiriw mekteplerinde fizikani uyreniwdin 
tiykargi waziypalari:
- oqiwshilardi fizikahq qwbihslar, tusinikler, shamalar, 
mzamlar, olshewler, fizikamn ameldegi qollamwlan, Alemnin 
fizikahq kartinasma tiyisli bilimler menen tamsitinw;
- oqiwshilardi ilim-texnikamn rawajlaniwi, fizika mzamlarmin 
amelde qollamhwi menen tamsitinw;
- kosmostin duzilisi ham ondagi qubihslar haqqmda bilimler 
beriw arqali ilimiy dunya qarasti rawajlandiriw;
- ertedegi ulli alimlardin ham hazirgi dawirdegi Watammizdin 
ilimpzalanmn xizmetleri menen tamsitinw, bilimlendiriw maz- 
muni dogeregindegi jergilikli ham tariyxiy materiallar menen
32

---

bayitiw arqali oqiwshilardi milliy ham watan siiyiwshilik 
ruwxinda tarbiyalaw;
- bilimlendiriw mazmunm siyasiy turmis ham texnnikamn 
rawajlamwi menen baylamsitinw arqali oqiwshilardi sanali turde 
kasipke bagdarlaw;
- fizikaga baylanish asbap-usknelerden paydalamw, apiwayi 
olshew ham tajiriybe jumislarm ormlaw, olardin natiyjeleri 
tiykarmda juwmaqlar shiganw, mamleketlik bilimlendiriw 
standartlan talaplarma saykes qanigeligin qaliplestiriwden ibarat.
Usi waziypalardi amelge asinwshi, yagmy «Orta uliwma 
bilimlendiriw mektepleri ushm fizikadan mamleketlik bilim­
lendiriw standarti»ndagi nizam, «Kadrlardi tayarlawdin milliy 
bagdarlama»si Ministrler kabinetinin 1998-jil 13-maydagi «Oz- 
bekistan Respbulikasinda orta arnawli, kasip-oner bilim sholkem­
lestiriw ilajlan haqqinda»gi 204-sanli qararmda ham mamleket 
standart talaplarma tiykarlangan halda akademiyaliq liceylerdin 
fizika-matematika ham basqa bolimleri, ham de kolledjler ushm 
fizikadan oqiw bagdarlama:ian diizildi. Bul bagdarlamalarda 
fizikam oqitiwdin maqseti ham waziypalan korsetip otildi.