I боб. Мавзу: давлат ва ҳУҚУҚ назарияси фанинингпредмети ва методлари


Давлат бошкаруви шаклининг турли хиллиги: парламентлик, президентлик, республика, монархия, халифалик ва бошка шакллари


Download 0.81 Mb.
bet23/106
Sana20.06.2023
Hajmi0.81 Mb.
#1630776
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   106
Bog'liq
Davlat xuquq nazariyasi

2. Давлат бошкаруви шаклининг турли хиллиги: парламентлик, президентлик, республика, монархия, халифалик ва бошка шакллари.

Бу категория (бошкарув шакли) олий органларнинг кандай пайдо булишини, уларнинг нимани билдиришини ва канака асосларга кура узаро харакатда булишларини билдиради.


Бошкарув шакли олий хокимият органларининг ташкил топиш усулларини, унинг органларини пайдо булиш тартибини, унинг узаро ва ахоли билан харакатларини,уларни шакллантиришда ахолининг катнашиш (иштироки) даражасини очиб беради.
Бошкарувнинг 2 та асосий шакли амал килади – бу монархия ва республикадир. Уларнинг олий органлари бир-биридан ташкил этилиш тартиби, таркиби ва компетенциясига курп фарк килади.
Монархия – бу шундай бошкарув шаклидирки, бу ерда хокимияти давлатнинг яккаю ягона бошлиги 0 монархга (куролга, подшога, императорга, шохга ва б.) тегишли булиб, унга бу лавозим мерос оркали утади ва у халк олдида хеч кандай маъсулиятга эга эмас.
Монархиянинг иккити тури мавжуд – чекланмаган ва чекланган монархиядир.
Чекланмаган (абсолют) монархия бошкарув шаклида монарх давлат хокимиятининг ягона олий органи булиб хисобланада.У конунчилик функциясини амалга оширади.
Абсолют монархия феодал давлатнинг охирги ривожланиш боскичига хос булиб, феодал таркоклиги жараёни хамда марказлашган давлатнинг пай до булиши даврига мос келади.Хозирги пайтда абсолют монархияга бир неча Урта Шарк давлатларини мисол була олади (Саудия Арабистони).
Чекланган монархия бошкарув шгаклида олий давлат хокимияти монарх билан бошка орган (органлар) уртасида мужассамлашган.
Чекланган монархия турли хил тарихий боскичларда турличадир. Чекланган монархияга «сословно - представительная» (****) монархия билан замонавий конституцион монархия тегишлидир.Биринчиси, феодал даврига, иккинчиси, капитализм даврига тугри келади.
Республика – бу бошкарув шакли булиб, унда олий давлат органи уз сайловчилари олдида маъсулиятга эга булиб хамда маълум белгиланган муддатга сайланадиган сайланувчи органларга тегишли булади.



Download 0.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   106




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling