Iqtisod moliya

 
Jadvaldagi ma’lumotlar asosida qanday xulosalar chiqarish mumkin?
 

---

4-tarqatma material
 
Aholining ijtimoiy infratuzilma ob’ektlari bilan ta’minlanish darajasi dinamikasi 
Aholining ta’minlanganligi 
Yillar 
1 yashovchi hisobiga 
turar joy bilan 
ta’minlanganlik, kv. 
m. 
10 ming kishi 
hisobiga 
kasalxona 
joylari bilan 
10 ming kishi 
hisobiga 
ambulatoriya-
poliklinika 
muassasalari bilan 
Markazlashti-
rilgan suv 
ta’minoti bilan, 
% 
Tabiiy 
gaz 
bilan %
1991 12,2 
123,0 133,7 
80,0 46,2 
1995 13,0 
83,7 
137,6 
71,5 59,4 
2000 13,7 
55,9 
158,2 
81,0 73,9 
2001 13,9 
55,8 
160,4 
81,0 76,5 
2002 14,2 
57,8 
163,1 
81,4 77,4 
2003 14,4 
57,3 
164,9 
82,2 78,2 
Manba: O’zR Davlat statistika qo’mitasi 
Jadval ma’lumotlari asosida qanday xulosalar chiqarish mumkin? 
 
Javoblar: 
Asosiy tayanch tushunchalar: 
1b, 2g, 3a, 4v, 5d, 6j, 7e 
Masala va mashqlar: 
 1). 1050 ta qizlar ko’ylagi yoki 1200 ta erkaklar ko’ylagi. 
 Grafik: x o’qida qizlar ko’ylagi, u o’qida erkaklar kuylagi ifodalangan imkoniyat 
chizig’i. 
Javob: 
4. Bitta qo’shimcha avtomobil ishlab chiqarish xarajatlari 7,6,5,4,3 traktor, qo’shimcha 
bitta traktor ishlab chiqarish 1/7, 1/6, 1/5, 1/4, 1/3 avtomobilga teng 
5. A) Ishlab chiqarish imkoniyati egri chizig’i quyidagicha bo’ladi. 
 
 
 
 
B) A tovarning V tovarlagi muqobil qiymati 2, 4, 6. 
V) Tovarlarning muqobil qiymati doimiy, o’suvchi yoki pasayuvchi ekanligini 
aniqlash uchun ularni ketma-ketlikda takkoslaymiz. 
V tovarning A tovar ishlab chiqarish evaziga yo’qotilgan muqobil qiymati o’sib 
boruvchi, chunki u 2 dan 4, 6 ga o’sdi. 
A tovarning V tovarda ifodalangan muqobil qiymati esa pasayuvchi, chunki u 12, 10, 6, 0 
ga teng.

---

G). Agarda muqobil qiymat doimiy bo’lsa A tovar ishlab chiqarishni kamayishi yoki 
ko’payishi, V tovarning teng miqdorda ko’payishi yoki kamayishida ifodalanadi. 
Uni jadval yoki grafikda tasvirlasak quyidagicha bo’ladi. 
Mahsulot 
turlari 
a. b. v. g. d. e. yo. 
A 
tovar 
(dona) 
0 1 2 3 4 5 6 
V tovar (dona) 
12 
10 
8 
6 
4 
2 
0 
Demak muqobil qiymat doimiy bo’lsa imkoniyat egri chizig’i to’g’ri chiziq shaklida 
bo’ladi. 
6. A)Hamma mamlakatlarda ishlab chiqarish egri chizig’i fan-texnika tarakkiyoti 
natijasida o’ngga siljigan. chunki fan-texnika tarakqiyoti ishlab chiqarish imkoniyatini 
kengaytiradi. 
B) S va D mamlakatlarida ishlab chiqarish imkoniyati egri chizig’i yuqori. Sababi, bu 
mamlakatlarda 1990 yili investitsion tovarlar miqdori ulushi yuqori bo’lgan. 
V) 2004 yili barcha mamlakatlarda 1990 yilgi nisbatan joriy iste’mol o’sgan. Lekin S, D 
mamlakatlarida A, V mamlakatlariga nisbatan yuqori. Sababi, bu mamlakatlarda dastlab kelajak 
uchun tovarlar ko’prok ishlab chiqarilgan. Bu o’z navbatida ishlab chiqarish imkoniyati egri 
chizig’ini yukori bo’lishiga, jumladan joriy iste’molni ham A, V mamlakatlariga nisbatan S, D 
mamlakatlarida yuqori bo’lishiga olib keladi. 
T/N: 1N, 2T, 3T, 4N, 5T, 6T, 7N(A. Smit), 8T, 9T, 10T,11T, 12N.