Iqtisod moliya

Bir xil hajmda mahsulot ishlab chiqarish uchun zarur bo’lgan ishlab chiqarish 
omillarining turli variantlarda birlashuvini ifodalovchi nuqtalarning geometrik o’rnini 
ifodalovchi egri chiziq izokvanta (Isoquant) — deb ataladi.. 
  
Turli izokvantalar majmui tasvirlangan grafik, izokvant kartasi deb ataladi (b rasm). 
Ishlab chiqarishning turli xil omillari nisbati ham har xil bo’lsa-da, ularning hammasi 
umumiy xususiyatlarga ega. 
K 
L 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 1 2 3 4 5 6

---

1.Boshqa sharoitlar teng bo’lganda bir resursni ko’payishi hisobiga mahsulot hajmini 
o’stirishning chegarasi mavjud. Misolimizda to’quv dastgohlari o’zgarmagani holda ishchilar 
sonini o’sib borishi ma’lum chegaradan keyin mahsulot hajmini o’sishi nolga yaqinlashadi. 
2.Ishlab chiqarish hajmi ma’lum darajada ishlab chiqarish omillarining o’zaro o’rin 
bosishi tufayli nisbatini o’zgartirishi mumkin. Ishlovchilarning mehnati zarur unumli asbob-
uskunalar bilan ta’minlangandagina samarali bo’ladi. Bunday asbob-uskuna bo’lmasa ishlab 
chiqarish hajmi pasayishi yoki ishchilar sonini ko’paytirish mumkin. Bunda bir resurs boshqasi 
bilan almashadi. 
Shu bilan birga yuqorida aytganimizdek, birini ikkinchisi bilan almashtirishning ham 
chegarasi bor. 
Q
1 
Q
2 
Q
3 
K
6
5
4
3
2
1
0 1 2 3 4 5 6 L
Q
1
 hajmda mahsulot ishlab
chiqarish uchun zarur
omillarning kombinatsiyasi Q
2
dan yoki Q
3
 dan farq qiladi. 
Demak, izokvanta egri chizig’i
xam. Buni izokvanta kartasidan