O‘RTA ASRLARDA YEVROPANING IQTISODIY
RIVOJLANISHI
Tayanch atamalar va iboralar:
vassal-lenn,
dominant, ben-
efitsiy, kolonlar, qul-servlar, villanlar, sudxo‘rlik, uy sanoati, “oltin
tashnaligi”, “narxlar inqilobi”.
■ Reja:
3.1. V-X asrlarda G‘arbiy Yevropada feodalizmning rivojlanish
xususiyatlari
3.2. XI-XV asrlarda G‘arbiy Yevropada qishloq xo‘jaligi
3.3. XI-XV asrlarda G‘arbiy Yevropada feodal shahar,
hunarmandchilik va savdo sotiq
3.4. Yevropada kapitalistik ishlab chiqarish kurtaklarining vujudga
kelishi.
3.5. Buyuk geografik kashfiyotlar
3.6. Yevropada “narxlar inqilobi”
3.7. Jahon bozorining vujudga kelishi
3.1. V-X asrlarda G‘arbiy Yevropada feodalizmning
rivojlanish xususiyatlari
G‘arbiy Yevropa feodalizmida 2 xil
ijtimoiy tizim shakllangan
edi: antik quldorlik tizimi va varvar quldor qabilalar tizimi. Ular
orasidagi farq juda katta edi. Birinchi
tizim juda rivojlangan edi,
ikkinchisi esa sinfiy tarmoqqa ega emas edi. Bir tarafdan IV-V asr-
larda antik jamiyatda protofeodal elementlar paydo bo‘la boshla-
di, boshqa tarafdan esa ko‘pgina xalqlar o‘zaro ichki rivojlanishlar
orqali feodalizmga kela boshladilar.
Feodalizm tarixining ko‘pgina muammolari, shu bilan birga un-
ing davrlanishi yetarli darajada munozaralidir. So‘nggi
paytlarda
davrlanish qo‘yidagi tarzda deb belgilanmoqda;
I. Ilk o‘rta asrlar V-IX asrlar. Bu davrda feodalizmning ilk shakl-
lari paydo bo‘ldi: yer yuqori tabaqa vakillari o‘rtasida taqsimlani-
shi yuzaga kela boshladi, erksiz dehqon qatlami shakllana bosh-
ladi, vassal-lenn munosabatlari vujudga keldi.
38
