Ишсизликнинг вужудга келиши ва уни бартараф этиш йўллари режа

Ишсизликнинг турлари
Ишсизликнинг табиий даражаси = Фрикцион ишсизлик + таркибий ишсизлик = 5-6%
Ишсизлик таркиби унинг сабабларига кўра, ишчи кучини 4 асосий тоифасини ўз ичига олади
ишдан бўшатилиши натижасида ўз жойини йўқотганлар
маълум муддатга узилиш ёки танаффусдан сўнг меҳнат бозорига келганлар
меҳнат бозорига биринчи бор келганлар
ишдан ихтиёрий равишда бўшаганлар
Буюк Британияда сўнгги бир ҳафта мобайнида ишламаган, шу давр мобайнида иш қидирган ёки касаллиги туфайли иш қидириш имкониятига эга бўлмаган
Японияда ишсиз шахс деб, сўнгги бир ҳафта давомида бир соат ҳам ишламаган
Айрим мамлакатларнинг қонун ҳужжатларига биноан, ишсиз деб, ишдан бўшатилган ва меҳнат стажига эга бўлган фуқаролар тушунилади.
L = E + U
u =
U
L
x 100%
L – ишчи кучи сони
E – бандлар сони
U – ишсизлар сони
Ишсизлик даражасини ҳисоблаш кўрсаткичлари
u* - ишсизликнинг табиий даражаси 5-6%
Ишсизликни ҳисоблашдаги муаммолар:

• Статистик ҳисоботларга қўшилмайдиган банд аҳоли
• Қисман бандлар
• Иш топишдан умидини узган ходимлар
• Ёлғон ахборотлар

Ишсизликнинг ижтимоий оқибатлари
Салбий
Ижобий

• криминоген вазиятнинг кекскинлашуви;
• ижтимоий кескинликнинг кучайиши;
• жисмоний ва қон-томир касалликлари сонининг кўпайиши;
• ижтимоий табақалашувнинг чуқурлашуви;
• меҳнат фаоллигининг пасайиши;
• жамият билан алоқаларнинг йўқолиши.

• шахсий бўш вақтнинг кўпайиши;
• иш жойини танлаш эркинлигининг ошиши;
• меҳнатнинг ижтимоий аҳамияти ва қадр-қимматининг ошиши.

Ишсизликнинг иқтисодий оқибатлари
Салбий
Ижобий

• таълимнинг қадрсизланиши;
• ишлаб чиқаришнинг қисқариши;
• ишсизларга моддий ёрдам харажатларининг кўпайиши;
• касб-малаканинг йўқотилиши;
• турмуш даражасининг пасайиши;
• миллий даромаднинг етарли ишлаб чиқарилмаслиги;
• солиқ тушумларининг пасайиши.

• ишчи кучи заҳирасини яратиш;
• ишчилар ўртасидаги рақобат муҳитининг шаклланиши;
• меҳнат ресурсларини қайта ўқитиш ва малака даражасини оширишда танаффуснинг пайдо бўлиши;
• меҳнат унумдорлиги ва интенсивлигининг ўсишини рағбатлантириш омили.