Ишсизликнинг вужудга келиши ва уни бартараф этиш йўллари режа

Ишсизликнинг вужудга келиши ва уни бартараф этиш йўллари

РЕЖА:

1. “ишсизлик”нинг тушунчаси, турлари, меъзонлари ва Иқтисодий-ижтимоий МОҲИЯТИ.

2. “Ишсиз”, деб эътироф этиш шартлари.

3. ИШСИЗЛИКни келиб чикишида давлатнинг роли.

ишсизлик деганда – ишчи кучининг иш жойи билан таъминланмаганлиги ва натижада, унинг бирор бир қонуний даромад манбаига эга бўлмаслигининг муайян (аниқ) ҳолати тушунилади.
Ишдан
бўшатиш
Ишдан ихтиёрий кетиш
Меҳнат бозорига илк бор кириб келиш
Ишсиз қолиш сабаблари
Ишсизликнинг пайдо бўлишига олиб келувчи омиллар:
ишчи кучига бўлган талаб ва таклифнинг касблар, мутахассисликлар бўйича мос келмаслиги;
ишлаб чиқаришнинг пасайиши;
анъанавий тармоқларда ишлаб чиқаришнинг тўхтатилиши;
технологик қолоқ корхоналарнинг ёпилиши ва б.
Ишсизлик турларини гуруҳлаш мезонлари
Ишсизлик турлари
Пайдо бўлишига кўра
Кўринишига кўра
Қамраб олишига кўра
Фрикцияли
Мавсумий
Даврий
Таркибий
Очиқ
Умуммиллий
Яширин (хуфиёна)
Минтақавий
Тармоқ
Ижтимоий-иқтисодий
таркибига кўра
Жинсий-ёши бўйича
Касбий
Ижтимоий ҳолати бўйича
Этник
Ҳисобга олинишига кўра
Ҳисобга олинган
Ҳисобга олинмаган

Турлари	Тушунчаси	Сабаблари
Фрикцион	Динамик иқтисодиётда меҳнат ресурсларининг қайта тақсимланиши ёки иш фаолиятини ихтиёрий алмаштириш туфайли ишдан бўшаш ва иш излаш	Қўнимсизликнинг ўсиши, табақалашмаган тармоқ сиёсати, меҳнат сарфларининг иш ҳақига номувофиқлиги, меҳнат миграцияси ва минтақавий демографик ўзгаришлар
Таркибий	Нисбатан узоқ муддатли ҳисобланиб, янги технологияларга ўтиш муносабати билан ишчиларнинг янги малака даражасига бўлган эҳтиёж туфайли бз беради	Эскирган ишлаб чиқаришнинг ёпилиши, хизмат кўрсатиш соҳасининг ривожланмаганлиги, муқобил бандликнинг мавжуд эмаслиги, ўз-ўзини банд этиш
Циклик	Ишлаб чиқариш фаоллигининг пасайиши туфайли бз беради	Товарларга бўлган ялпи талаб дастлаб бандликка ва билвосита ишсизликка таъсир қилади (талаб тақчиллиги)
Мавсумий	Табиий иқлим шароитлар туфайли айрим тармоқларда ишлар тўхтатилиши оқибатидапайдо бўлади	Табиий иқлим шароитларга мос ҳолда мавсцмий ишлар йўлга қўйилади