Jaqtiliqtin tuwri siziqli taraliwi. Jaqtiliqtin tegis aynadan shagilisiwi. Tegis aynada suwretleniwdi jasaw

76 jilliliq nurlaniw nizamlarinin qolllaniliwi
— jismning ichki energiyasi hisobiga chiqariladigan elektromagnit nurlanish.
Masalan, choʻgʻlangan metallar sirtidan, yer atmosferasi va boshqalardan. dan issiklik nurlanadi.Quyoshdan kelayotgan issiqlikning 98 foizi infra qizil nurlanishdir. Issiqlik nurlanish moddaning mikroskopik jarayoniga, uning mutlaq temperaturasi va optik xossalariga bogʻliq. Issiqlik nurlanishning asosiy tavsiyalaridan biri — jismning nurlanish qobiliyati; u Issiqlik nurlanish paytida jism yorituvchanligining spektr zichligiga teng . Qizigan jism bilan termodinamik muvozanatda boʻlgan Issiqlik nurlanish uchun Kirxgof nurlanish qonuni, mutlaq qora jism uchun Plank nurlanish qonuni, Stefan— Bolsman nurlanish qonuni va b. bajariladi.
78 jaqtiliq tolqininda. energiya nizami
harakatini P energiya oqimi vektori yordamida to’la ravishda xarakterlash mumkin. Bu vektorning yo’nalishi energiyaning harakatlanish yo’nalishini beradi. Energiya oqimi vektorining son qiymati esa energiyannng harakat yo’nalishiga perpendikulyar bo’lgan birlik yuzachadan vaqt birligi ichida o’tgan energiyaga teng.
Energiya oqimi vektori tushunchasi N. A.Umovning turli muhitlarda energiyaning harakatiga doir ishlarida berilgan edi, uning elektromagnit maydon uchun maxsus ifodasi. Poynting kiritgan. Shuning uchun elektromagnit energiya oqimi vektori P Umov-Poynting vektori yoki Poynting vektori deb ataladi. Agar biz har bir nuqtasiga o’tkazilgan urinmalar P vektorning yo’nalishi bilan ustma-ust tushadigan chiziqlarni tasavvur qilsak (energiya oqimi vektorining chiziqlari, u holda bu chiziqlar elektromagnit maydon energiyasi tarqaladigan yo’llarni ko’rsatadi. Ikkinchi tomondan, yorug’lik energiyasi tarqaladigan chiziqlarni optikada nurlar deb yuritiladi. Yorug’lik ham elektromagnit to’lqinlardan iborat bo’lgani uchun yorug’lik nurlari ham mohiyati jihatidan yorug’lik elektromagnit to’lqinlari energiya oqimi vektorining chiziqlaridan iboratdir.
Biz keltirgan chiqarilishi unchalik qat'iy emas, chunki biz hamma joyda ham to’lqinlarning fazaviy tarqalish tezligi energiyaning harakat tezligi bilan mos tushadi deb faraz qildik. Biroq umuman olganda bu bunday emas. Shunga qaramay, biz unchalik qat’iy bo’lmagan mulohazalar asosida chiqargan barcha hollar uchun o’rinlidir. Maksvell tenglamalariga asoslanib elektromagnit maydonda energiyaning harakatiga doir quyidagi muhim teoremani isbot qilish mumkin(Poynting teoremasi). Ixtiyoriy muhit ichida S sirt bilan chegaralangan biror τ hajmni ajratib olamiz. So’ngra τ hajm ichidagi to’liq energiyani W orqali belgilaymiz. U holda
: Yorug'lik intensivligi (ajralish)
yorug'lik intensivligi
Fotopik (qora) va skotopik (yashil) yorqinlik funktsiyalari.[c 1] Fotopopiya CIE 1931 standartini o'z ichiga oladi[c 2][c 3] (qattiq), Judd-Vos 1978 yil o'zgartirilgan ma'lumotlar[c 4] (kesilgan) va Sharpe, Stockman, Jagla & Jägle 2005 ma'lumotlari[c 5] (nuqta bilan) Gorizontal o'q - to'lqin uzunligi nm.
Umumiy belgilar Menv
SI birligi kandela Boshqa birliklarsham kuchi Xefnerkerze Yilda SI asosiy birliklariCD Hajmi J Yilda fotometriya, yorug'lik intensivligi ning o'lchovidir to'lqin uzunligi vaznli kuch tomonidan chiqarilgan a yorug'lik manbai birlik uchun ma'lum bir yo'nalishda qattiq burchak, asosida yorqinlik funktsiyasi, sezgirligining standartlashtirilgan modeli inson ko'zi. The SI yorug'lik intensivligining birligi kandela (CD), an SI tayanch birligi.
Fotometriya inson ko'zlari sezadigan ko'rinadigan yorug'likni o'lchash bilan shug'ullanadi. Inson ko'zi faqat yorug'likni ko'ra oladi ko'rinadigan spektr va turli xil sezgirliklarga ega yorug'lik spektrdagi turli to'lqin uzunliklarida. Yorqin sharoitlarga moslashtirilganda (fotopik ko'rish ), ko'z 555 nm da yashil-sariq nurga eng sezgir. Xuddi shu narsa bilan nur nurli intensivlik boshqa to'lqin uzunliklarida yorug'lik intensivligi pastroq bo'ladi. Inson ko'zining nurga ta'sirini o'lchaydigan egri chiziq, ma'lum bo'lgan standart hisoblanadi yorqinlik funktsiyasi. Belgilangan bu egri chiziq V(λ) yoki , turli xil o'lchash usullaridan foydalangan holda olimlarning o'rtacha har xil bo'lgan eksperimental ma'lumotlariga asoslanadi. Masalan, binafsha nurga ko'zning o'lchangan reaktsiyalari o'n baravar o'zgargan.