Kislota asos va tuzlarning dissosiyalanish nazariyalari. Tuzlarning gidrolizi pH. Suvning ion ko‘paytmasi. Amfoter elektrolitlar va ularning dissotsiyalanishi. Eruvchanlik ko‘paytmasi

9.12. Kuchsiz elektrolitlar eritmalari

Kuchsiz elektrolitlar eritmalarda ionlarga to’liq ajralmaydi. Kuchsiz elektrolitlarga yuqorida berilgan kislotalardan boshqa barcha anorganik kislotalar, deyarli barcha organik kislotalar; kuchsiz asoslar, (ularga ishqoriy va ishqoriy –yer metallarining gidroksidlaridan tashqari barcha anorganik (Masalan: NH₄OH, Mg(OH)₂) va organik asoslar (Masalan: CH₃NH₂, C₂H₅-NH₂ va h.zlar); amfoter birikmalar (Masalan; Be(OH)₂, Aℓ(OH)₃, Pb(OH)₂, Cr(OH)₃, Sn(OH)₄); aminokislotalar , kompleks tuzlarning ichki sferalari (Masalan: [TiF₆]^-2, [CrCℓ₂(H₂O)₄]⁺, [Ag(NO₂)₂]^- va boshqalar kiradi.

Elektrolitlar ikkinchi tur o’tkazgichlardir. Eritmada ionlar qanchalik ko’p bo’lsa u elektr tokini shuncha yaxshi o’tkazadi.

Masalalar
1. Bir asosli kislotaning 100 ml 0,1 M eritmasida 7,82 ∙ 10²¹ ta zarracha (molekula va ion ) bo’lsa, uning dissotsilanish darajasini aniqlang.
Yechish; Kislotaning miqdorini topamiz;
;

Eritmadagi ionlarning umumiy miqdori n_zarracha = 0,01 - + 2 = 0,01 + mol bo’ladi .Masala sharti bo’yicha 7,82 ∙ 10²¹ ta zarracha ya’ni 0,01303 mol zarracha bo’ladi, demak 0,01 + = 0,01303; = 0,00303; yoki 30,3 %
2. K_diss= 1,8 ∙ 10^-5 bo’lgan 0,2 M sirka kislota eritmasining dissotsiyalanish darajasini va eritmadagi H⁺ ionlarining konsentratsiyasini hisoblang.
Yechish: mol/l; mol/l.
3. HCℓO ning dissotsilanish konstantasi ga teng bo’lsa, 0,1 N eritmaning dissotsilanish darajasini toping. J: 5,5 ∙ 10^-4
4. 1 l 1,05 N KNO₃ eritmasida K⁺ ionlarining konsentratsiyasi 4,095 g/l teng bo’lsa, KNO₃ ning dissotsilanish darajasini hisoblang. J: 10%.
5. 1000 ml 0,008 M li ZnCℓ₂ eritmasida 2,4∙10²¹ ta dissosilanmagan molekulalar bo’lsa, rux xlorid eritmasining dissotsilanish darajasini hisoblang. J: α = 50%.
6. 0,1 molyar H₂S ning dissotsilanish darajasi birinchi bosqich uchun ga teng bo’lsa, uning dissotsilanish konstantasini hisoblang.
Yechish: dan
7. 0,1 N HCℓ eritmasida vodorod ionlarining konsentratsiyasi 0,01n HCℓ eritmasidagi vodorod ionlarining konsentratsiyasidan necha marta katta ? J: 9,4 marta
8. HNO₂ ning dissotsilanish konstantasi 5,1 ∙ 10^-4 ga teng bo’lsa, qanday konsentratsiyali eritmada bo’ladi? J: 1,27 ∙ 10^-2
9. α = 25% bo’lgan 0,01 mol/l eritmadagi HF molekulalarining va ionlarning konsentratsiyalarini toping.
Yechish: HF ↔ H⁺ + F^- masala sharti bo’yicha α = 25% , u holda har bir ion (H⁺ va F^-)ning konsentratsiyasi (0,25 ∙ 0,01) 0,0025 mol/l ga teng. Dissotsilanmagan HF molekulalarining konsentratsiyasi esa ( 0,01 - 0,0025) 0,0075 mol/l ga teng bo’ladi.
10. α = 100% bo’lgan hol uchun 0,2 M AℓCℓ₃ eritmasidagi ionlarning konsentratsiyasini (g-ion/l larda ) hisoblang.
Yechish: 1mol AℓCℓ₃ dissotsilanganda 1 mol Aℓ³⁺ va 3 mol Cℓ^- ionlari hosil bo’ladi.
dan g- ion/l.
g-ion/l .
g-ion/l.