M a r ip o V, М. Fayziyeva, S. D o t t o y e V web texn ologiyalari

1-qisim. P H P T EX NO LO G IYASI
I bob. P H P YA M Y SQ L
Bu bobda PHP ning yaratilish iarixi (PHP/F1 dan PHP5 gacha); 
un 'mg imkoniyatlari (samaradorligi, та 'lumotlar bazasi bilan integratsi- 
yasi, biriktirilgan kutubxonalari, о ‘rganishda soddaligi, dastur kodi); 
ishlatish usullari; M ySQL m a’lumotlar bazasi va uningyaratilish tarixi, 
imkoniyatlari (samaradorligi, soddaligi, xavfsizligi, texnik imkoniyatlari 
va h.k.); Apache+PHP dasturiy ta ’minotini o ‘rnatish va sozlash kabilar
о ‘rganiladi.
1.1. P H P tarixi va uning imkoniyatlari
P H P texnologiyasi R asm us L e d o r f (R a s m u s Lerdorf) to m o n id a n
1994-yilning kuz oylarida yaratilgan. P H P texnologiyasining birinchi 
versiyasi Perl da yozilgan b o ‘lib, C G I o b o lo ch k a sifatida b o i g a n . P H P
texnologiyasi yaratilganiga u n ch a ko‘p vaqt b o ‘lm a s d a n , 1995-yilning 
o ‘rtalariga kelib esa form a yo rd a m id a m a ’lum otlar bilan ishlovchi 
F o r m In te rp re te r ( F I) q o ‘shildi. Bu versiya m a ’lu m o tla r bazasi bilan 
ishlay oldi, ya’ni m S Q L ni q o ‘llay oldi. 1998-yili shu texnologiyaning 
avvalgilariga q arag an d a m u k a m m a l r o q va q a y ta d a n yozilgan P H P 3
versiyasi yaratildi. S h u n d a n so‘ng P H P d unyo b o ‘yicha y a n a d a o m - 
m a la sh ib ketdi.
N e tC r a f t n i n g h iso b -k ito b la rig a k o ‘ra 1999-yilga kelib P H P d u n ­
yo b o ‘yicha 1 m i l li o n d a n ortiq saytda ishlatilgan. 2001-y iln in g yan - 
varida esa bu son 5 m illio n g a yetgan. B ugungi k u n g a kelib, das- 
t u r c h i l a r n i n g 100 m i n g d a n o rtig ‘i P H P d a n fo y d a la n ish m o q d a . 
P H P esa A p a c h e serverida ishlovchi 14,5 m l n ta s a y tn in g t a x m i n a n
52% ida ish la tilm o q d a .
P H P tex n o lo g iy asin in g im k o n iy a tla rig a batafsil t o 'x ta la m iz .
Samaradorligi. P H P sam aradorligi y u q o ri b o ‘lgan W E B sahifalar 
ya ra tish d a yuqori natija beruvchi yagona texnologiyadir. U bir k u n d a
m illio n d a n ortiq m urojaa tlarga x iz m a t qila oladi. P H P d a skriptlarni 
yaratish va sozlash b o s h q a d astu rla s h tillariga q a r a g a n d a o s o n ro q - 
dir.