М. X o d jit d in o V a, Л. Kizayev suv kimyosi va míkrobíologiya

Vibrionaceale oilosi bir necha aviodni Vibrio Aeromonas, 
Fresiomonasya
P ho to b acteriu m larn i birlashtiradi. B ularg a m an su b 
m ikroorganizm lar, odatda, c h u c h u k suvda va dengiz suvida, b a ’zan 
b a liq la rv a o dam tanasida u c h ra y d i. U la r orasida kasallik q o ‘zg‘a - 
tu v ch i b ir q a to r tu rla r h am b o r.

---

5 - g u ru h — g ra m m a n fiy t o ‘g ‘r¡, egílgan va s p ira ls im o n
a n a e ro b la r. Bu guruh b itta o ila d a n — Bacteriodaceal tashkil topgan 
boMib, u n g a u c h avlod — B acte ro id es, F usob acteriu m va L ep to t- 
ric h ia kiradi. M azkur oilaga m an su b bakteriyalar odam va hayvonlar 
ichagida yashab, ba’zi hollarda oshqozon-ichak kasalligini qo‘zg‘atadi.
S u te m iz u v ch ilarn in g o sh q o z o n -ic h a k trak tid a S elen o m o n as 
av io d ig a m an su b b ak teriy alar boMadi. U lar kurtak yoki yarim oy 
sh ak lid ag i h arak atch a n h u jay ra lard ir.
X e m o o rg a n o tro n a r. U g lev o d larn i achitib, sirk a, p ro p io n va 
suv k islo talari h am da C O , h o sil qiladi. H ayvonlar o vqatlanishi 
(ozigM )da m a ’lum rol o ‘ynaydi.
B u n d a n tash q ari, b ak te riy a la rn in g m uayyan g u ru h ig a n o aniq 
sis te m a tik g u ru h boMgan y e ttita avlod yondashadi. U la r o rasida 
Desulfovihrio
avlodining h a ra k a tc h a n , egilgan tay o q c h a shaklidagi 
va s p o ra hosil qilm aydigan bakteriy alari qiziqish uyg‘o tadi. U la r 
g ra m m a n fiy x e m o o rg a n o tro fla r. Sulfatlarni va o ltin g u g u rtn in g
b o s h q a b irik m alarin i H^S g a c h a qaytaradi. A tm o sfera azo tin i 
íiksatsiyalaydi. Q a t’iy a n a e ro b la r tup ro q d an topilgan.
6 - guru h — gram m anfiy x em o lito tro flar b a k te riy a la r boMib, 
ikki oila va 15 avlodga birlashgan. 
Nitrobacteriaceale
oilasining vakillari 
ta y o q c h a s im o n , e llip ssim o n , sferik va sp iralsim o n h u jay ra lar 
boMib, sp o ra hosil q ilm a y d i, h a ra k a tc h a n yoki h arak atlan m ay d i. 
O b lig at x em o lito tro flar, a m m ia k yoki nitratlarn in g oksidlanishi 
hiso b ig a energiya oladi, uglero d g a talabni qondirish u c h u n C O , ni 
fiksatsiyalaydl. O bligat a e ro b la r tu p ro q d a, d aryolarda, dengiz va 
o k e a n la rd a tarqalgan.
A m m ia k n i n itritla rg a c h a oksidlaydigan b akteriy alar 
Nitroso- 
m onasv^
7V//rí>ío/o6//í avlodlariga kiradi. N itratlarn i nitritlargacha 
ok sid lay d ig an b ak teriy alar 
Nitrnbacter, Nitrospira
va 
Nitrococcus 
a v lo d la rig a m ansubdir. A v lo d lar bakteriyalar hujayrasining shakli 
va u ltrastru k tu ra sig a k o ‘ra b ir-b irid a n farq qiladi. M az k u r oilaga 
m a n s u b o rg an izm lar tu p ro q d a am m iakning nitrit va nitratg ach a 
aylanishida ishtirok etadi.
M a z k u r guruhga o ltin g u g u rt va uning b irikm alarin i m eta- 
b illo v c h i o rg an izm lar k irad i. 
ThiobadUus
avlodi tay o q ch a sim o n
m ay d a hujayralar boMib, u c h id a joylashgan bitta xipchini bor. Spora

---

hosil qilm aydi. O bligat a n a e ro b la r. O b lig at va fakultativ x e m o ­
litotroflar. T arkibida oltingugurt b o ‘lgan qaytaruvchi b irikm alarning 
o k sid la n ish i hiso b ig a e n e rg iy a o la d i, C O j u g le ro d m a n b a y i 
h iso b la n a d i. K u c h li k islo tali, riv o jla n a o la d i. T u p ro q d a , suv 
h av z alarid a , o q a r suvlarda, suvi ta rk ib id a o ltin g u g u rt boMgan 
b uloqlarda tarqalgan. 
Thiobacterium, Thiospira
va h o k azo aviodlari 
t a ’riflangan.