MaâRİF (Mevlâna'nın Hocası) seyyid burhâneddin tiRMİZÎ Tercüme Ali Rıza karabulut

(Tevhid) 
Yüce Allah: "Bilmiş ol ki Allah'tan başka ilah yoktur" buyuruyor, (âyet 
19) Halkı puta tapmaktan, nefsin istek ve arzularına kapılmaktan sakındırdın, yalnız 
Allah'a ibâdet etmeye çağırdın, bu davet karşısında halk ikiye ayrıldı. Bir kısmı bu 
daveti kabul etti, bir kısmı ise kabul etmedi. Biz ise onlara tekrar çağrı yapıyoruz. 
Hani doğan kuşunu avlanmak için yollarlar, bazı kuşlar ondan kaçar, bazılarını ise 
doğan yakalar. Avlandıktan sonra, geri gel diye tekrar davul çalarlar ya, tıpkı onun 
gibi. "Bilmiş ol ki Allah'tan başka İlah yoktur" buyurması, şuna işarettir. Allah 
seni seçip gönderdi, bu seçişten ve bu gönderişten geri dön, seni seçene ve 
gönderene gel! Şimdi: "Her kim Allah'tan başka İlah yoktur, Muhammed de 
Allah'ın Rasûlüdür" sözünü, yani Kelime-i Tevhidi, küçük-lüğündenberi âdet 
edinip söylerse, o kimse ahmaktır, çocuklukta kalıp gitmiştir. Eğer dünyanın iyisine 
kötüsüne şaşarda söylerse, perde arkasında kalmıştır, geçenlerden haberi bile 
yoktur. Her kim bu tertemiz sözü, özü temiz olarak samimiyetle söylemezse, temiz 
suyu pislikle karıştırıp sanki o su ile boy abdesti almıştır.
163
Nitekim şâir şöyle 
demiştir:
"Senin yüzünden bulanıp kirlenen su,
Güzel bir su dahi olsa, işe yaramaz"
159 Sehl b. AbdullahTüsterfnin bu yorumu; Sülemî'nin "Hakâyık" isimli Tefsiri ile "Tefsîr-i Sehl b. Abdullah" tan 
aynen iktibas edilmiştir. (Tefsir-i Sehl b.Abdullah, Mısır baskısı,s. 125) 
160 Bu yorum; Sülemî'nin "Hakâyık" isimli Tefsiri ile Sehl b. Abdullah Tüsterî'nin Tefsirinden iktibas edilmiştir. 
161 Ebû Osman Saîd b. Sellâm, aslen Kayravanlı olup Mekkeli Meşâyıhlann ileri gelenlerindendir. Tabakâtü's-
Sûfiyye isimli eserin müellifi Ebû Abdurrahman es-Sülemî'nin muâsırlarındandır. Sülemî ondan rivayette 
bulunmuştur. Nihayet 373 Hicrî yılında Nişabur'da vefat etmiştir. 
162 Ebû Osman Saîd b.Sellâm'ın bu yorumu; Sülemî'nin "Hakâyık" isimli Tefsirinden iktibas edilmiştir. 
163 Bu sözler, Ebû Bekir Vâsıtî'nin sözleri olup Sülemî'nin "Hakayık" isimli tefsirinden iktibas edilmiştir. Ebû 
Bekir Vâsıtî aslen Ferganalı olup, Cüneyd-i Bağdadî ve Ebü'l-Hüseyn en-Nûrî'nin muasırıdır, 320 Hicrî 
yılında Merv'de vefat etmiştir. 

---

Eğer vesvese ve evhamların karışması, yüce Allah'ın emirlerini bozmasaydı, 
kıbleye yönelenler yetmişiki fırkaya ayrılırlar mıydı? Hepsi de Kur'andan delil 
getirirler, fakat kendi kötü emellerini, istek ve arzularını Kur'ana katmaya 
çalışmışlardır, mesela toprakla bulandırılmış su gibi, böyle bir suda bir şey 
göremezsin. Şimdi temiz sözü, "Kelime-i Tevhidi" öz temizliği ile cânü gönülden 
ve gerçek olarak söyleyen kimse, temiz bir testi ile tertemiz olan bir ırmaktan su 
alıp, bu su ile boy abdesti alarak namaz kılan ve duâ eden kişiye benzer. Böyle 
duaya karşılık olarak ta, yüce Allah: "Ey Kulum İste! Bütün isteklerin, duaların