Ma’ruza №3. Termokimyo. Gess qonuni Reja

moddalarning xosil bo’lish yoki yonish issiqliklaridan foydalanib kimyoviy reakstiyalarning issiqlik effektlarini aniqlash katta amaliy axamiyatga ega.

Xosil bo’lish issiqligi deb 1 mol birikmani oddiy moddalardan xosil bo’lishidagi issiqlik effektiga aytiladi. Bu qiymatlar ma’lumotnomalarda (spravochniklarda) berilgan.

Gess qonunidan kelib chiqadigan xulosalardan biri: kimyoviy reakstiya issiqlik effekti reakstiya natijasida xosil bo’lgan moddalarning xosil bo’lish issiqliklarini ayirmasiga teng. Matematik ko’rinishda bu qoidani quyidagicha yozish mumkin:

• H =  maxs Нfmaxs -  dast Нfdast

• bu erda H – reakstiyaning issiqlik effekti
•  maxs Нfmaxs – reakstiya maxsulotlarining xosil bo’lish issiqliklarini yig’indisi.
•  dast Нfdast – dastlabki moddalarning xosil bo’lish issiqliklarining yig’indisi.
• maxs , dast – mos ravishda reakstiya maxsulotlari va dastlabki moddalarning stexiometrik koeffistientlari.

• 25.04.23

• Organik moddalar ishtirokida boradigan kimyoviy reakstiyalarning issiqlik effektlarini Gess qonunidan kelib chiqadigan ikkinchi xulosadan foydalanib hisoblash mumkin. Bunda yonish issiqliklaridan foydalaniladi. Yonish issiqligi deb 1 mol birikmani kislorod oqimida (p = const) yuqori oksidlarni xosil qilguncha oksidlangandagi issiqlik effektiga aytiladi. Bunda C, H , N, S va Cl larning yongandagi maxsulotlari
• CO2(g), H2O (s), N2(g), SO2 (g) va HCl (g) lar deb qaraladi.
• Gess qonunida kelib chiqadigan 2-xulosaga binoan kimyoviy reakstiya issiqlik effekti dastlabki moddalar yonish issiqliklari yig’indisidan maxsulot moddalar yonish issiqliklari yig’indisini ayirganiga teng.
• Matematik ko’rinishi quyidagicha:
• H =  dast Hyonishdast -  maxs Hyonishmaks
• Misol: Anilinning (suyuq) yonish issiqligi quyidagi reakstiyaning issiqlik effektiga teng.
• C6H5NH2(s) = 7* 3/4 O2(g) 6CO2 (g)+ 3 *1/2 H2O(s) + 1/2 N2;
• Hen = - 3396 kj/mol.

• 25.04.23

• Issiqlik sig’imi, turlari
• Termodinamik va termokimyoviy hisoblarda gaz, suyuq va qattiq moddalarning issiqlik sig’imlaridan foydalaniladi.
• Issiqlik sig’imi deb,