Mashinalardan foydalanish asoslari

Nazorat savollar 
1.O‘zbekistan Respublikasi qishloq xo‘jalikni texnikalar bilan ta’minlash va 
ulardan foydalanish ko‘rsatkichlari. 
2.MTPF fanining predmeti, vazifalari va tarkibi, uning boshqa fanlar bilan 
bog‘liqligi va rivojlanish davrlari. 
3.Qishloq xo‘jalik mahsulotlarini etishtirishni qaysi yo‘llar bilan ko‘paytirish 
mumkin?
4.Etishtirilgan mahsulotlarning tannarxi tarkibida MTP xizmat xarajatlari 
mavjudmi? 
5.Qishloq xo‘jalikda bajarilayotgan texnologik jarayonlarni individual 
mexanizatsiyalash bilan kompleks (tulik) mexanizatsiyalashning afzalligi va 
kamchiliklarini ayta olasizmi? 

---

23 
6.Viloyat sharoitida MTPdan foydalanishning qaysi usullari ko‘proq uchraydi?
2.QISHLOQ XO‘JALIK TEXNIKASI ISH QOBILIYATINI 
BOSHQARISH ASOSLARI VA ME’YORLARI. 
2.1. Qishloq xo‘jalik texnikasi ish qobiliyatini boshqarish asoslari. 
 
Qishloq xo‘jalik texnikasi ish qobiliyati foydalanish sharoitida o‘zgarib 
boradi, masalan: joriy ta’mir ish hajmi me’yori yangi mashinada 25% ni 
tashkil etsa, hisobdan chiqarilguncha 225% ga etadi, ya’ni 9 marta oshadi. 
SHu davrda sarflangan ehtiyot qismlar narxi 17 martagacha oshadi, 
texnikaning tayyorlik koeffitsienti 15 % gacha kamayadi, kunlik bajaradigan
ishi 45% gacha kamayadi va hokazo. 
Iste’molchilarni mashina ish qobiliyatining boshlang‘ich qiymatlarigina 
emas, balki uning o‘zgarish dinamikasi va oxir-oqibatdagi qiymatlari 
qiziqtiradi. Foydalanish jarayonida oqilona texnik xizmat ko‘rsatish va 
ta’mirlash tizimini qo‘llash, ishlab chiqarish, ishchilar va mexanizatorlar 
malakasini oshirish va boshqa tadbirlar hisobiga QXT ish qobiliyatini 
boshqarish mumkin. 
Masalan: 10-15% buzilish va nosozliklar sifatsiz texnik xizmat ko‘rsatish 
va ta’mirlash natijasida sodir bo‘ladi, g‘ildirakning o‘q bo‘ylab urishi shina 
resursini 20% ga kamaytiradi, o‘z vaqtida texnik xizmat ko‘rsatish va 
ta’mirlash yonilg‘i sarfini 6 - 8,5% ga kamaytiradi.