Машқлар тўплами Педагогика олий ўқув юртларининг бошланғич таълим методикаси, дефектология, мактабгача тарбия ҳамда

99-машқ. Қуйидаги русча-интернационал сўзларнинг ўзбек тилидаги синонимларини топиб, намунадагидек ёзинг.

Намуна: прогрессив – илғор.

Педагог, база, конкрет, фраза, аффикс, факт, сюжет, агитация, функция, лингвистика, актив, автор, абстракт, агент, редактор.

100-машқ. Мирмуҳсиннинг «Зиёд ва Адиба» достонидан келтирилгаи қуйидаги парчани ўқинг, унда ўзбек тилининг қайси шевалари назарда тутилганини айтинг.

Бири ётар ёнбошлаб, Тирсак ерда, кафтда бош Тинмай пичирлайди лаб, Манглайда порлар қуёш. «Галдим» дерди сўзида, Илиқлик бор юзида, Амударё — азимдан Сув ичиб улғайганди.

Қизилқум ҳарорати Барқ урар эди танда. Иккинчиси ўтирар Рўмолча узра енгил. Хаёли тарқоқ эди, Чақнаб турарди кўзи.

Конспектни, китобни Шунчаки ўқир фақат. Тухум каби оқ эди, Юмалоқ, рангпар эди. “Овуз”ни қўшар эди Сўзлаганда сўзига...

101-машқ. Ўқинг. Ажратиб кўрсатилган сўзларни “умумхалқ лексикаси” ва “диалектал лексика”га ажратиб ёзинг. Диалектал сўзлар маъносини тушунтиринг, уларнинг адабий тилдаги шаклини айтинг ва ёнма-ён ёзинг.
1. ...Бозордан уч-тўрт ҳовли наридаги, биқинида бир туп зардоли ўсган катта кўк дарвоза бизники. (Э.Аъзамов) 2. Сават кўтарган йигит парманчак териб, ўрмон чети билан келаверди. (Ё.Ш.) 3. Мен югуриб бориб нон сандиқдан нонпарни олиб келдим. Бувим ясаган патир-кулчаларга нонпар боса бошладим. (С.Нуров) 4. Умархўжа бой ... катта базм бериб, мушакбозлик қилдирган эди. Ўшанда Шамсиддиним йўлга кирмаган бувак эди.(С.Аҳм.) 5. Қандолатфуруш ярим кило печак қанд тортиб узатди. (Ё.Ш.) 6. Фанер бермаса, васса қиларсиз. (П.Қ.) 7. – Таладан келганимда шатта турган эди-я! – Кампир чироқсиз хонада гугурт чақиб, қимиз кадини қидирар эди.(П.Қ.) 8. Мен сени инжитмайман, Ва лекин тинчитмайман. (М.Бобоев)