Mavzu: eksportni tahlili qilish hamda prognoz qilish

Kurs ishining nazariy va amaliy ahamiyati. O’zbekiston Respublikasida eksportni tahlil qilish hamda uni takomillashtirish bo’yicha ushbu kurs loyihasi samarali yordam beradi. Global iqtisodiyot sharoitida eksportning ahamiyati, rivojlangan hamda rivojlanayotgan respublikalar tashqi savdo balansi haqida ma’lumot olishda, taklif va ishlanmalar yaratishda qo’llanma sifatida foydalanish mumkin.


I bob. Eksport tushunchasi va uning mazmun-mohiyati
1.1 Xalqaro savdo tashqi savdo aylanmasi, eksport, savdo balansi
Agar siz supermarketga kirib Braziliya kofesini, Rossiya shokoladlari-yu Fransiya atirlarini xarid qilsangiz, demak siz xalqaro savdo ta’sirini boshdan kechirasiz.
Xalqaro savdo - bu turli davlat-milliy xo’jaliklari o’rtasidagi tovar va xizmatlarni ayirboshlash jarayonidir. Xalqaro savdo qadimdan mavjud bo’lsa-da, 19 - asrga kelib, ya’ni deyarli barcha rivojlangan mamlakatlar xalqaro savdo aloqalarida ishtirok eta boshlashi bilan jahon bozori shakliga kirdi. Xalqaro savdo mamlakatlarga o’z bozorlarini kengaytirish va boshqa mamlakatlar ichida mavjud bo’lmasligi mumkin bo’lgan tovarlar va xizmatlarga kirish imkoniyatini beradi. Xalqaro savdo natijasida bozor raqobatbardoshdir. Bu oxir-oqibat raqobatbardosh mahsulotlarni keltirib chiqaradi va iste’molchilarga arzonroq tovarlarni xarid qilish imkonini beradi. Xalqaro savdoning ahamiyati Adam Smit va David Rikardo kabi iqtisodchilar tomonidan keng o’rganilgan.
Barcha nazariyalar singari, qarama-qarshi qarashlar mavjud. Xalqaro savdo mamlakatlar o'rtasidagi savdoga qo'yiladigan nazorat darajasiga nisbatan ikkita qarama-qarshi fikrga ega: erkin savdo hamda proteksionizm.
Erkin savdo - bu ikki nazariyaning eng soddasi hisoblanadi. Ushbu yondashuv ba'zida laissez-faire iqtisodiyoti deb ham ataladi . Laissez-faire yondashuvi bilan savdoga cheklovlar qo'yilmaydi. Asosiy g'oya shundan iboratki, global miqyosda ishlaydigan talab va taklif omillari ishlab chiqarishning samarali bo'lishini ta'minlaydi. Shuning uchun savdo va o'sishni himoya qilish yoki rag'batlantirish uchun hech narsa qilish kerak emas, chunki bozor kuchlari buni avtomatik ravishda amalga oshiradi.