namoyish etildi, ayrimlari esa sovg’a sifatida xorijiy shaharlarga
jo’natildi. Usta Muhammadtoir Rizomuhammad o’g’li (1898-1980)
Toshkent shaxrining eski shahar mavzesidagi Chig’atoy mahallasida
usta kulol oilasida dunyoga keldi. Otalari Rizomuhammad usta kulol
edi. Onalari Xayri ona uy bekasi edi.Etti yoshida mahalladagi eski
maktabga ukishga keldilar.Uch yil eski maktabda savod chikarib,
mulla Toir nomini oladi.So’ng otasiga yordam berib yurib
kulolchilikning hamma sir-asrorlarini urganganlar.1917 yil ustaning
otasi olamdan utadi.Kulolchilik kasbi bilan oilani tebratish Toir
otaning zimmasiga to’shadi. Uch singil va bir uka ustaning
qaramog’ida voyaga etdi. 16 yoshlarida 1914 yil oila kurgan. Ayollari
Mirsulton qizi Paraxat ona bilan 5 o’g’il va 4 kizning otasi bo’lganlar.
Bolalarini hammasini kulolchilik kasbi orkali voyaga etkazib, uy-joyli
kilganlar.Kulolchilik kasbi bilan umrlarining oxirigacha
shugullanganlar.Asosan xalq extiyoji uchun zarur bo’lgan oshxona
buyumlari yasaganlar.Usta bu idishlarni oddiy usulda charx deb
atalgan kurilma yordamida yasaganlar. Usta tuprokni Qora Qamish jari
yakinidan qoramtir rangdagisini olib kelganlar va sopol buyumlar
yasaganlar. Xumdonga o’tin va kipik yokilgan. Pishirilgan sopol
buyumlar eski shahar rastalarida xalq iste’moli uchun sotilgan.Savdo
rastasida utirgan ustani kurgan kino rejissyorlar Alisher Navoiy filmida ishtirok etishga bir necha bor taklif kilishgan.Ustadan rad
javobini olishgach, ular ustani kiyofasini fotoga tushirib ketishadi.
1980 yil usta 82 yoshida olamdan o’tdi1.
Kulolchilik Sharkning eng kadimiy va navkiron san’atidir. Bu
qora loy saxovat va xalollik extiyojini uz zimmasiga olgan farovonlik,
tukinlik, rizk–ruz, guzallikni eng oliy kurinishi san’atining zaminidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
