Mavzu: yangi alifboning joriy qilinishi

1. Ilmiy atamalar

2. Kasbiy atamalar

Ma’lum bir fan doirasida qo‘llaniladigan atamalar ilmiy atamalar deyiladi.

Ma’lum kasb-hunar doirasida aniq bir ma’noni ifodalash uchun qo‘llaniladigan so‘zlarga kasbiy atamalar deyiladi.

Atamalar ilmiy nutqda qo‘llanadi. Ular ikki xil usul bilan hosil qilinadi:

a) umumxalq ishlatadigan so‘zlar orasidan ayrimlarining ma’nosi torayib, umumxalq tilida bir ma’noni, ilmiy nutqda esa boshqa ma’noni ifodalaydigan bo‘lib qoladi: fe’l (umumxalq tilida xarakter, fe’l-atvor ma’nosini, ilmiy tilda so‘z turkumi nomini bildiradi);

b) boshqa tillardan so‘z olish orqali hosil qilinadi: omonim, paronim va b.

2) shevaga xos so‘zlar – ma’lum hududdagina ishlatilib, faqat o‘sha yerda yashovchi kishilarga tushunarli bo‘lgan so‘zlardir: xorazmcha momo (buvi), gashir (sabzi), moyak (tuxum), o‘jak (buzoq), taxya (do‘ppi), secha (chumchuq), taka (yostiq), hovva (ha); farg‘onacha shatta (shu yerda), valish (ishkom), paqir (chelak); buxorocha kallapo‘sh (do‘ppi), inak (sigir), nana (ona); toshkentcha ada (ota), dada (bobo);

Yozuvchilar badiiy asarlarida qahramonlarning qayerlik ekanini, tilidagi xususiyatlarni ko‘rsatish uchun ularning nutqida ba’zan shevaga xos so‘z va qo‘shimchalarni ham ishlatadilar.