Microsoft Word choliqushi ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
131
qadar o‘tkir zakosi, ajoyib bir xarakteri borki... Uni bu yerda ko‘rib hayron bo‘lib qoldim. 
Dugonamning maqtashi menga ham xush yoqar, ham meni uyaltirar edi. 
Ko‘zlarim goho maorif mudiriga tushib qolardi. Boyoqish haligacha o‘zini hayratdan 
qutqaza olmagan edi. O, hayosiz jamoat ishlari injeneri-chi! U kabinetning bir burchagi-
ga suqilib olib, meni ko‘zlari bilan yeb yuborguday bo‘lib o‘tarar edi. 
Tabiiy, unga qiyo boqmayotgan edim. Ba’zida odamning yuzida pashsha yuradi-yu, eti 
jimirlab ketadi. Injener ko‘zlarining ham yuzimda pashsha singari aylanib yurganini 
qaramasdanoq sezar, bezovta bo‘lardim. 
Kristiananing qiziqishini bosish uchun mana shunday izoh berishga majbur bo‘ldim: 
— Bu narsalarga ajablanilmasa ham bo‘ladi, chunki har kim bir narsaga havas qilgan-
dek, men ham o‘qituvchilikni havas qildim. Ko‘nglimning istagi bilan shu tomonlarda ish-
lashga, maktab bolalari uchun xizmat etishga qaror qildim. Hayotimdan mamnunman, 
harholda, yelkanli qayiqda dunyo sayyohatiga chiqqanchalik xavfli noz emas bu. Hayron-
man, buning naqadar tabiiy narsa ekanligini negadir tushunging kelmaydi. 
Musyo Per For kuchli ovoz bilan aravani quruq olib qochdi: 
— Men tushunaman, mademuazel, ko‘ngilning bu xil nozik taronalarini Kristiana ham, 
shubhasiz, juda yaxshi tushunadi. Biroq shoshib qoldi-da. Mening bundan chiqaradigan 
xulosam shuki, Istambulda g‘arb tarbiyasini olgan yangi qizlar avlodi paydo bo‘libdi. Bu-
lar Per Lotining dezanshantelari* singari befoyda o‘pkalashlar bilan o‘zlarini xarob qiluv-
chi nasldan butunlay boshqa bir naslga mansubdirlar. Bular quruq xayoldan ko‘ra hara-
katni a’lo ko‘radilar-u, Istambuldagi rohat va saodatlaridan voz kechib, o‘z ixtiyorlari bi-
lan Anatoliyani uyg‘otgani boradilar. Naqadar go‘zal, naqadar olijanoblik namunasi! Men 
uchun topib bo‘lmaydigan bir maqola mavzui! Turklarning uyg‘onishidan bahs etganim-
da, ruxsat etsangiz, sizning otingizni ham qayd etsam, mademuazel, Farida Choliqushi. 
Men apil-tapil: 
— Kristiana, eringga mening otimni gazetada chiqarishga yo‘l qo‘ysang, sen bilan 
do‘stligimiz tamom bo‘ladi, — dedim. 
Per For o‘zimni yashirin saqlamoqchi bo‘lganimni yanglish tushundi. 
— Bu kamtarlik ham nihoyatda chiroyli, mademuazel, — dedi. — Siz kabi ajoyib bir 
qizning orzulariga bo‘ysunmoq vazifamdir. Viloyatning qaysi baxtiyor maktabida o‘qituv-
chilik qilayotganingizni so‘rashim mumkinmi? 
Boya aytdim-ku bo‘lar ish bo‘ldi deb! 
Yalt etib maorif mudiriga qaradim-da, turkcha qilib: 
— Kaminaga taklif etgan maktabingiz qaerda edi?— dedim. — Chodirli qishlog‘i de-
ganday bo‘lib edingiz shekilli. 
Per For qaydlarini davom ettira turib: 
— Shoshmang, shoshmang, — dedi, — nima dedingiz: Chog‘irlimi yo bo‘lmasa Chonir-
limi? Mademuazel, viloyatda qiladigan sayohatimizda fursat topilsa, go‘zal qishlog‘ingiz-
ga ham borib sizni o‘quvchilaringiz orasida ziyorat qilib kelamiz. 
Maorif mudiri lavlagiday qizarib o‘rnidan sapchib turdi. 
— Mademuazel Farida xonim afandi qishloq muallimaligini talab etyapti. Lekin men vi-
loyat markazidagi xotin-qizlar maktabida frantsuz tilini o‘qitsa yana ham ko‘proq foyda 
keltirar degan qanoatdaman. 
Tushunolmay yuziga qaradim. Menga turkchalab shu izohni berdi: 
— Frantsuz maktabini tugatganingizni va frantsuzcha bilishingizni aytmagan edingiz, 
bunday bo‘lgandan keyin ish o‘zgaradi. Endi sizni ministrlikka tavsiya qilaman. Buyruq 
olgunimizcha vakila bo‘lib ishlab turasiz. Ertaga ertalabdan ishga tushasiz, xo‘pmi? 
Hayotning bir falokatdan keyin har doim saodat keltirishi ajoyib matalda aytilganidek, 
oyning o‘n beshi qorong‘i bo‘lsa, o‘n beshi mutlaqo yorug‘ bo‘lishini bilardim, albatta. Le-

---

Choliqushi (roman). Rashod Nuri Guntekin