Muhandislik geologik tadqiqotlar

2
- Yer qatlami yuqori
qismi zichligi, 2/sm
3
; V - Seysmik to’lqinlarni tarqalish tezligi, sm/sek; A - 
amplituda, mm; T - seysmik to’lqinlarning tebranish davri, sek.
Yuqorida ko’rsatilgan ko’rsatgichlardan tashqari, zilzilalarning kuchi
bilvosita ko’rsatgichlar: bino va inshootlardagi buzilish darajasi, Yer yuzasining 
shakli o’zgarishi, yer osti va usti suvlarining rejimi o’zgarishi, odamlar va 
hayvonlar sezgisi orqali ham aniqlanishi mumkin. Quyidagi ko’rsatilgan jadvalda
(13.1-jadval) zilzila kuchiga qarab, yer yuzasida sodir bo’layotgan o’zgarishlar 
keltirilgan. 
13.1-jadval 
Zilzila kuchiga qarab Yer yuzasidagi o’zgarishlar. 
Zilzila 
kuchi 
(ball) 
Zilzila nomi 
Seysmik 
tezlanish 
(mm/sek) 
Yer yuzasidagi 
o’zgarishlar 
1 
Sezilmaydigan 
2,5 
Mikroseysmik tebranishlar. Faqat 
seysmik asboblar sezadi. 
2 
Juda kuchsiz 
2-2,5 
Bilinar - bilinmas zilzila. Sezgir 
odam-largina sezadi 
3 
Kuchsiz 
5,1 –10 
Bilinar–bilinmas zilzila. Tinch turgan 
odamlargina sezadi 
4 
Кuchliroq 
11 – 25 
O’rtacha zilzila Yurib keta-yotgan 
odamlar ham sezadi. 
5 
Ancha kuchli 
25 – 50 
Uxlab yotgan kishilar uyg’onib ketadi. 
6. 
Kuchli 
51 – 100 
Imoratlarga bir oz zarar yetadi. 
7 
Juda kuchli 
101 – 250 
Devorlar yoriladi, haykallar qulab 
tushadi, deraza oynalari sinadi 
8 
Vayronagar-
chilik 
keltiradigan 
251 - 500 
Tomdagi mo’rilar, ko’chadagi 
haykallar qulab tushadi. Deraza 
oynalari sinadi 
9