Ona tili va adabiyot
Download 0.99 Mb. Pdf ko'rish
|
09 Toshkent 2018-30ta
|
C) 2, 3
D) 1, 2 30. Qasidadan ajralib chiqqan janrlarni aniqlang: 1) qasida; 2) vasf; 3) hajv; 4) marsiya; 5) fard; 6) masnaviy; 7) qit’a; 8) g‘azal; 9) mustazod; 10) urjuza. A) 2, 3, 4, 8 B) 1, 5, 6, 8 C) 1, 7, 8, 10 D) 2, 3, 8, 9
15-variant 1. Yozma nutqda so’z asosida tovush tushish hodisasi qaysi qo‘shimchalar qo‘shilganda kuzatilishi mumkin? 1) fe’l yasovchi -ar; 2) sifat yasovchi -aki; 3) jo'nalish kelishigi -ga; 4) fe’l yasovchi -la; 5) fe’l nisbati qo'shimchasi -il; 6) fe’lning mayl shakli -ay. A) 1, 2, 4, 5 В) 1, 2, 4, 5, 6 C) 2, 4, 6 D) 2, 3, 4 2. Bu falokatga yo‘liqqan odamning jon achchig‘idagi qichqirig‘i edi, ammo Bill qayrilib ham qaramadi. (Jek London). Ushbu gapda fonetik o‘zgarish asosida yozilgan so‘zning nechtasi yasama so‘z hisoblanadi? A) uchtasi B) bittasi C) ikkitasi D) to‘rttasi 3. Qaysi so‘z tarkibida fe’l yasovchi va sifat yasovchi qo‘shimchalar ta’sirida ikkita fonetik hodisa kuzatilgan? A) qiynoq B) yig'loqi C) yumaloq D) sarg‘aymoq 4. Yasama ravishning yetakchi morfemasida unli va birgina jarangsiz undosh qatnashgan gapni toping. A) Yaxshilikcha quloq soling gapimga. B) Qiz yer ostidan mayin kulib yigitga qaradi. C) O‘z fikringizni ochiqchasiga bayon etsangiz, tushunamiz. D) Kelajakda yorqin hayotga erishish uchun astoy harakat qilmoq lozim. 5. Berilgan misollardan nechtasida fonetik o‘zgarishlar faqat turlovchi qo‘shimchalar qo‘shilishi natijasida sodir bo’lgan? 1) Qanday bo‘lsang, shunday azizsan menga, Mening davlatim bu - sening borliging. 2) Ayriliq o‘tiga bag'rini dog‘lab, Borayotir qalmoq elni so‘roqlab ... . 3) Eliboylar bundan ko'chib boradi, Qoldi endi o'ynab o‘sgan elim deb. 4) Dudog‘ing guldan xushbo'y, yuzlaring undan xushro'y ... . A) uchtasida B) ikkitasida C) to‘rttasida D) bittasida 6. Ushbu misollarda qo'llangan avval so‘zi qaysi qatorda to‘g‘ri izohlangan? 1) Bu keng xonaga G'ulomjon avvallari ham ko‘p kelgan edi. 2) Bundan to‘rt yil avval u yerlar cho‘l edi. 3) Mana so'nggi xotira: ikki yarim yil avval mehribon ona uni shaharga uzatgandi. 4) Tirikchiligimiz avval qanday bo‘lgan bo‘lsa, hozir ham shunday. A) 1, 3-mustaqil so‘z; 2, 4-vazifadosh ko'makchi B) 2, 3-mustaqil so‘z; 1, 4-vazifadosh ko‘makchi C) 1, 4-mustaqil so‘z; 2, 3 - 1 vazifadosh ko‘makchi D) 2, 3, 4-mustaqil so’z; 1-vazifadosh ko’makchi 7. Qaysi javobda bo’g’iz undoshi qo‘llanmaydigan so‘zlar to‘g‘ri ko'rsatilgan? 1) ...omsemiz; 2) ...alqparvar; 3) ...ar kim; 4) kam…osil; 5) ...ushbichim. A) 3, 4 В) 1, 2, 4 С) 1, 2, 5 D) 1, 3, 5 8. Paronim juftiga ega bo‘lgan, fonetik o‘zgarish asosida yozilgan yasama so‘zni aniqlang. A) unim B) sanat C) tal’at D) tuzsiz 9. Qaysi javobda jarangsiz jufti bor bo‘lgan til orqa undoshi berilgan? A) b B) ng C) g D) f
10. Yasalish asosi fe’l bo‘lgan faoliyat-jarayon otlari berilgan javobni aniqlang. A) chopiq, intiqlik B) ezmalik, terimchilik C) terim, ko‘rik D) suvoqchilik, bosqinchilik 11. «O‘yla o‘zing, Gunoh kimda? Kimdan oldim tarbiyat? Sen uyg'otding yuragimda Toj-u taxtga muhabbat». Ushbu she’riy parchadagi olmoshlar haqidagi to‘g‘ri fikrni belgilang. A) Olmoshlarning ma’nosiga ko‘ra ikki turi qatnashgan. B) Vositasiz to‘ldiruvchi vazifasini bajargan olmosh qatnashgan. C) Ega vazifasini bajargan olmoshlar qatnashgan. D) Olmoshlarning tuzilishiga ko’ra ikki turi qatnashgan 12. Meniki-seniki deb tortishib, necha marta burni qonadi hamki, og‘zini tiyolmaydi. Ushbu gapda tovush o‘zgarishlarining soni va turini aniqlang. A) 5 ta: tovush tushishi B) 4 ta: tovush tushishi C) 5 ta: tovush almashishi va tovush tushishi D) 4 ta: tovush almashishi va tovush ortishi 13. Quyida berilgan gapdagi tovush tushishi yuz bergan so‘zlar sonini aniqlang. Ahmoqlarning yuragi og‘zida, donolarning tili esa yuragidadir. A) 1 ta B) 4 ta C) 3 ta D) 2 ta
14. Qaysi qatorda berilgan barcha so‘zlar tarkibidagi jarangli undosh tovushlarning jarangsiz jufti mavjud emas? A) notarial, hamkasb, aylanmoq, do'lana B) nilufar, parlament, tushunarli, yalangoyoq C) nurlanmoq, qoniqarli, hikoyanavis, sadarayhon D) muloyim, choyxona, dorilamon, sayilgoh 15. Urg'u haqidagi noto‘g‘ri hukmni toping. A) Urg‘u yordamida nutq ko‘rkamlashadi, eshituvchini zeriktirmaydi. B) Turkiy tillarda urg‘u ko‘chib yuruvchi hisoblanadi. C) Arab, fors-tojik va rus tillaridan o‘zlashgan so‘zlarda urg‘u oxirgi bo‘g‘inga tushadi. D) Urg’u so’z urg’usi va ma’no urg’usiga bo’linadi 16. Bir joyda turganimda, deyarli fikr qilolmayman // tanam hamma vaqt harakatda bo'lishi kerak. // belgisi o‘rniga qanday tinish belgisi qo‘yiladi? A) tire B) vergul D) ikki nuqta 17. Quyida keltirilgan fe’llardan qaysilari majhul nisbat shaklida? 1) cho‘zildi; 2) qayrildi; 3) maqtandi; 4) qoqildi; 5) berildi; 6) gavdalandi; 7) tashlandi; 8) huvillagan. A) 2, 5, 6, 7 В) 1, 5, 7 C) 3, 4, 6, 8 D) 1, 2, 4, 5, 7 18. b va p undoshlari uchun birlashtiruvchi belgi noto‘g‘ri berilgan javobni belgilang. A) lab undoshilik, portlovchilik C) jarangli-jarangsizlik D) lab undoshilik 19. Qaysi javobda keltirilgan gapda tarkibida faqat til oldi undoshlari bo‘lgan qo‘shma sifat mavjud? A) Orzu millatga hayotbaxsh ruh bag‘ishlaydi. B) U juda shirinsuxan odam ekan. C) Qo‘shiqning diltortar navolari hammani o‘ziga rom qildi.
D) Milliy mafkuramizda milliylik umumbashariy g‘oyalar bilan uyg‘unlashib ketgan. 20. Qaysi so‘zda imloviy xatolik mavjud? A) notarius B) boobro’ C) tadqiqot D) xabash 21. Qaysi javobda nomi keltirilgan asar nemis adabiyotining yirik vakili Haynrix Haynening ballada janrida yozilgan asari hisoblanadi? A) «Sileziya to‘quvchilari» B) “Qullar kemasi” C) «Germaniya. Qish ertagi» D) «Yo‘l lavhalari» 22. Vilyam Shekspirning «Otello» tragediyasida ro‘y bergan fojia oqibatlari xabarini Venetsiyaga yetkazishni kim o‘z bo‘yniga oladi? A) Montano B) Lodoviko C) Brabansio D) Gratsiona 23. Oybekning «Navoiy» romanida Alisher Navoiy: «Qo'llarini go‘dak qoni bilan bo‘yaganlarni, kimlar bo'lmasin, hech vaqt oqlamaymen, kechirmaymen. Har vaqt ularga la’nat o'qiymen! Ammo xalq va davlat aybdor emas. Buni yaxshi fahmlamoq kerak axir... » — deya otasidan ko‘rgan haqsizliklar to‘g‘risida shikoyat qilgan qaysi adabiy qahramonga yurt, xalq oldida, tarix oldida shaxsiy ginalarning hech qiymati yo‘qligini isbot etmoqchi bo‘ladi? A) Badiuzzamonga B) Husayn Boyqaroga C) Nizomulmulkka D) Xo'ja Afzalga 24. Gurkiragan olov – dilim yo'ldoshi, To‘lqin urgan daryo ko‘zlarim yoshi. Ko’zagarlar yasayotgan har ko‘za, Ko‘hna do‘stlar xoki - qo‘li yo boshi. Ushbu misralarda qanday she’riy san’at qo‘llangan? A) tashbeh B) tazod C) tajnis D) ruju’ 25. Qaysi shoir o'zining g'azal shaklida yozilgan she’rida «g'ayri tili», ya’ni xorijiy tillarni ona tilidek bilish «foida kondur», «ilm-u hunarlar ondin ayohdur» deya buning kishi va jamiyat hayotiga ijobiy ta’sir ko'rsatishini bashorat qiladi? A) Avaz O‘tar B) Muhammadsharif So‘fizoda C) Abdulla Avloniy D) Zavqiy 26. «Vatanni sevish» hikoyasi qaysi asarda uchraydi va bu hikoyani kim (nima) o‘qiganligi aytilgan? A) «Zarbulmasal», Maymun B) «Maymun yetaklagan odam», chol C) «Vatanni suymak», arablar D) «Advokatlik osonmi?» Davronbek 27. Haynrix Haynening 30 ta davlatchaga bo'linib yashayotgan Germaniyaning nochor siyosiy-iqtisodiy ahvolini achinib yozgan ocherklardan iborat asarini belgilang. A) «Qullar kemasi» B) «E’tirof» C) «Yo‘l lavhalari» D) “Germaniya. Qish ertagi” 28. “Bu yerda yigirmaga yaqin hammol o'tirardi ... diqqat bilan tikilib, hech birining oyog‘ida etik ko'rmadi: kimda poxol tiqilgan yaramas kavush yoki tushib qolmasin uchun kanop bilan oyoqqa chandib bog‘langan eski kalish, yo shunga o‘xshash bir narsa. Ba’zilar esa oyoqlarini churuk lattalar bilan o‘raganlar». Hammollarning ayanchli ahvolini aks ettirgan ushbu parcha qaysi asardan olingan? A) «Ufq» (Said Ahmad) B) «Kecha va kunduz» (Cho'lpon) C) «Qutlug‘ qon» (Oybek) D) «Chinor» (Asqad Muxtor) 29. S. Yeseninning qaysi she’rida sof insoniy sevgi- muhabbat haqida so‘z ochilib, u vatanga mehr- muhabbat tuyg‘usini ulug‘lash bilan yakun topadi? A) «Xurosonda bir darvoza bor» B) “Dog‘lar ketmish majruh ko‘ngildan” C) «Singlimga xat» D) «Bu dunyoda men bir yo'lovchi» 30. A. Qahhorning «Sarob» romanida Tolstoy vafoti munosabati bilan Abdulla To‘qayning sochma she’rini o'qib bergan obraz qaysi? A) Salimxon B) Rahimjon C) Munisxon D) Is’hoq afandi
|
