Ona tili va adabiyot

16-variant 

1. Qaysi qatordagi so’zlarda til oldi undosh tovushlari 

qo‘llangan?  

A) xohish, sumbul 

B) dada, shinni 

C) qoqi, handasa 

D) bobo, jo‘ja  

2. Monografiya so‘zida urg‘u qaysi bo‘g‘inga tushgan? 

A) 3-bo‘g‘in B) 1-bo‘g‘in 

C) 2-bo‘g‘in D) 4-bo‘g‘in 

3. Qaysi gapda portlovchi tovush orttirilgan? 

A) Bog'ingni zog‘dan saqlamoqchi bo‘lsang, unga 

e’tiborda bo‘l. 

B) Dangasa va yalqovlar hech qachon sanoqda 

bo‘lmaydi. 

C) Mehnat qilsang, ko‘nglingga yorug‘lik tushadi. 

D) Odamlar sening chiroyingga, kiygan kiyimingga 

qarab emas, balki qilgan ishingga qarab baho beradilar.  

4. O‘zbek tilida jarangli shovqinli portlovchi til 

undoshlari soni necha?  

A) 5 ta  

B) 3 ta 

C) 4 ta  

D) 2 ta 

5. Quyida keltirilgan gapdagi olmoshning vazifasini 

aniqlang. Mana shu Yetti og'ayni yulduzlari o‘sha 

yerda ham Oltin Qoziqni aylanib o'tib, g‘arbga botib 

ketardi. 

A) to‘ldiruvchi 

B) hol 

C) aniqlovchi   

D) ega  

6. Asosida ikkita jarangli undosh o‘rtasida keng unli 

qatnashgan yasama so'zni aniqlang.  

A) gulbeor  

B) qarmoq 

C) borliq  

D) chopqir  

7. q undoshining h undoshidan farqlovchi belgisi qaysi 

javobda ko‘rsatilgan?  

A) jarangsizlik 

B) shovqinlilik 

C) portlovchilik 

D) chuqur til orqalilik 

8. O‘zbek tilidagi qaysi jarangsiz undosh tovushlar 

nutqda ko'makchi morfema sifatida qo'llanishi 

mumkin? 

A) k, t, ch  

B) h, sh, q 

C) k, m, sh  

D) ch, q, v 

9. Parrak, qo'yin, tuk, bu, bo‘g‘iz, varaq, obro‘, yuk, 

ko‘ngil, shu.  

Berilgan so‘zlarning nechtasiga egalik qo‘shimchasi 

qo'shilganda, tovush tushishi yuz beradi? 

A) 2   B) 4   C) 3   D) 5 

10. Qaysi so'zdagi qo'shimcha o‘rnida almashib 

qo‘llana oladigan ma’nodoshi ot yasovchi qo'shimcha 

bilan omonimlik xususiyatiga ega? 

A) itoatli  

B) obro‘li 

C) obro'siz  

D) terma 

11. Quyida berilgan gaplarning qaysi birida ko‘makchi 

fe’lli so‘z qo‘shilmasi qatnashmagan? 

A) Indamay g‘ishtlarni ustma-ust taxlay boshladi.  

B) Umarali o’rnidan turdi-da, tashqariga chiqib ketdi. 

C) U to‘nini yelkasiga tashlagan holda kechasi bilan 

yurib chiqdi. 

D) Salim ota yuqoriga charchab, hansirab chiqdi. 

12. Qaysi javobda imlo qoidasiga oid noto‘g‘ri fikr 

berilgan? 

A) Oliy darajadagi unvon va mukofotlar nomi 

tarkibidagi so'zlar har biri bosh harf bilan yoziladi. 

B) Ikkinchi qismi turdosh ot yoki obod so'zi bilan 

yasalgan joy nomlari qo‘shib yoziladi. 

C) Muhim tarixiy sanalar va bayramlar nomidagi har 

bir so‘z bosh harf bilan yoziladi. 

D) Qisqartma so‘zlar har doim qo‘shib yoziladi. 

13. Quyidagi nechta so‘z turli so‘z turkumiga oid 

paronim juftlik hosil qila oladi? yaroqli, dovon, ayon, 

adl, yoq, bob, burj  

A) 5 ta  

B) 7 ta  

C) 4 ta  

D) 6 ta 

14. Quyidagi gaplarning qaysi birida bir so‘z tarkibida 

ikki xil tovush o‘zgarishi kuzatiladi? 

A) Kechqurun qurilish boshlig'ining muovini Oyqiz 

Umrzoqova, ertaga to‘g‘on qurilishi boshlansin, degan 

buyruqqa imzo chekdi. 

B) Rahimjon ma’yus holda so‘ri suyanchig‘iga qo‘l 

qo‘ydi. 

C) Ertaga cho‘qqini egallaymiz; sovuq qattiq emas, 

shamol bo’lishi ham kutilmaydi.  

D) Shoazim o’ng’aysizlanib, yerga qaradi: hozir 

uning ko'ngliga bahs sig‘mas edi. 

15 Qaysi so'zga fe’l yasovchi va ot yasovchi 

qo'shimcha ketma-ket qo‘shilganda, so‘zda 2 xil 

fonetik hodisa kuzatish mumkin? 

A) qiyin 

B) yalt 

C) yig‘i 

D) titra 

16. Ikki o'rinda til orqa undoshi qatnashgan so‘zlar 

qatorini aniqlang.  

A) gulqaychi, xalqum 

B) g‘urrak, xayrixoh 

C) halovat, kabutar 

D) ko'ngil, go'llik 

17. Nomingni qaro degan - paxtaginam, senmisan, 

Lo‘ppi deya yutganim - laxtaginam, senmisan, 

Avaxtada bosh urgan taxtaginam, senmisan?!  

Faqatgina xalq yashar, faqatgina qolur xalq. (A. 

Oripov) 

Ushbu she’riy parchada asosi faqat keng unli(lar) va til 

undoshlaridangina tarkib topgan so‘zlar necha o‘rinda 

qo‘llangan?  

A) 7   B) 8   C) 13   D) 11 

18. Qaysi gapda barcha to'ldiruvchilar mustaqil 

to'ldiruvchilar sanaladi? 

A) Uning osongina yozilgandek ko‘ringan misralarini 

o'qigan muxlislar yig‘laydi, kuladi, hayajonga tushadi.  

B) U dastlabki ta’limni ona shahrida oladi, yoshligidan 

aniq fanlarni o‘rganadi, til va adabiyot bilan ham 

shug'ullanadi. 

C) Muhammad Yusuf qo'shiqlari bilan emas, avvalo, 

xalq dardini baralla aytgan, yurt muhabbatini hech 

kimnikiga o‘xshamagan misralarda ta’riflagan she’rlari 

bilan tanildi. 

---

D) Odamlar uning she’rlarini hayajon bilan o‘qir, 

kitoblarini do'konlardan sotib olishga shoshilar edilar. 

19. 1) Bu kosaga sho‘rva suzma. 2) Suvda uzoqqa 

suzma. 3) Suzong‘ich sigir bo‘lsang ham, egangni 

suzma.  

Ushbu gaplardagi suzma so‘zi haqidagi to‘g‘ri fikrlarni 

aniqlang.  

A) 1- va 3-gapdagi suzma so‘zi bir so‘zning turli 

ma’nolarini ifodalovchi so‘z bo‘lib, ushbu so‘zlar 2-

gapdagi suzma so‘ziga nisbatan shakldosh sanaladi. 

B) 1-, 2-, 3-gaplardagi suzma so‘zi bir so'zning turli 

ma’nolari sanaladi.  

C) 1-, 2-, 3-gaplardagi suzma so‘zi o‘zaro shakldosh 

sanaladi.  

D) 1- va 2-gapdagi suzma so‘zi bir so‘zning turli 

ma’nolarini ifodalovchi so‘z bo‘lib, ushbu so‘zlar 3-

gapdagi suzma so‘ziga nisbatan shakldosh sanaladi.  

20. v va f undoshlari qaysi jihatdan bir guruhga 

mansub bo’la olmaydi?  

A) ovoz va shovqinning ishtirokiga ko‘ra 

B) hosil bo‘lish usuliga ko‘ra 

C) hosil bo‘lish o‘rniga ko‘ra 

D) tarkibiga ko‘ra 

21. Qaysi shoir ijodida o‘zbek xalqining yig‘ma 

obrazi: 

“Sonsiz egatlarga sochilmish, ana,  

Mening orzularim, mening o'ylarim” tarzida