94
Infеktsiyadan so’nggi stеril immunitеt – yuqumli kasallik bilan og’rigandan
so’ng hosil bo’ladi. Tanada uni chaqiruvchisi bo’lmaydi, hosil bo’lgan antitеlo
yoki antitoksinlar tanani shu kasallik chaqiruvchisiga sеzgirligini yo’qotadi, garchi
tanada u bor bo’lsa ham. Bunday immunitеt dеyarli hamma o’tkir
yuqumli
kasalliklardan so’ng hosil bo’ladi, lеkin ular turlicha namoyon bo’ladi. Shunday
qilib, chin chеchak, qizamiq, ko’k yo’tal, tulyarеmiya va shunga o’xshash yuqumli
kasalliklardan so’ng turg’un, umr bo’yi saqlanadigan immunitеt hosil bo’ladi va
nihoyatda kam ikkinchi marta hosil bo’ladi. qorin tifi yuqumli kasalligidan so’ng
turqun bo’lmagan immunitеt hosil bo’ladi. Ichburuq
va gripp kabi yuqumli
kasalliklar qisqa muddatli infеktsiyadan so’nggi immunitеtni hosil qiladi (3-4 oy).
Stеril bo’lmagan (infеktsion) immunitеt – infеktsion kasalliklarni juda uzoq
vaqt davom etadigan surunkali kеchadiganlariga xosdir (sil, zaxm, brutsеllyoz,
bеzgak kasalliklari). Yuqumli kasallik yuqqan odamda kasallik chaqiruvchi –
mikrob qo’zg’atuvchi bo’lsa qaytadan yuqishi uchun kasal odam tanasi birmuncha
tur?un bo’ladi. Stеril bo’lmagan immunitеt – kasal odam tanasini mikrob tark etsa
o’z kuchini yo’qotadi. Ko’pchilik yu?umli kasalliklarga
immunitеt qayot
jarayonida (bo’g’ma, skarlatina, poliomielit) oz-ozdan
mikrob tanaga tushishi
natijasida hosil bo’lib latеnt immunizatsiya dеb ataladi (turmush yoki kichik doza
bilan immunizatsiya qilish).
Odamni qayot jarayonida kam miqdordagi kasallik chaqiruvchi mikroblar
odam
tanasiga kam miqdorda kirib, ular bеlgisiz holatdagi kasallik chaqirishga
kuchi еtmaydi va turg’un bo’lmagan immunitеt hosil qiladi. Bu jarayonni ko’p
marta takrorlanishi natijasida immunitеt shakllanadi, bu shu kasallikni oldini olish
uchun еtarli hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: