O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi

1-jadval
K o'kat va pichan to ‘yim!iligi (1 kg ozuqaning tarkibi) 
(V.Dalakiyan va boshqalar ma’lumoti)
Ekin turlari
Ozuqa
birligi
Oqsil,g
Kalsiy, g
Fosfor,g
Karotin,
mlg
Ko'kat
Beda
0,21
29
3,8
0,8
50
Qizil sebarga
0,21
27
3,8
0,7
40
Bargak
0,18
28
2,4
0,6
65
Oq so'xta
0,23
15
1,2
0,8
40
Qo'ng'ir­
bosh
0,23
24
2,9
1,7
35
Pichan
Beda
0,68
127
21,3
1,9
40
Qizil sebarga
0,52
79
9,3
2,2
25
Bargak
0,54
108
11,0
2,5
25
Oq so'xta
0,41
39
4,7
2,2
15
Qo'ng'ir­
bosh
0,52
48
2,9
2,0
20
Bu jad v ald a k o 'k a t bilan pichanning to'yim liligi va ular orasidagi 
farq yaqqol ko'rinadi.
Donli ozuqa (yem ) bu - yuqori to'yim li quruq ozuqadir. Yem sifatida 
donli va don-dukkakli ekinlarning doni ishlatiladi. D on to'yim liligi bilan 
yuqori ko'rsatkichlarga ega. Asosiy xashaki don ekinlari bu - s u li , arpa, 
xashaki bug'doy, jav d ar, tritikale, jo 'x o ri, m akkajo'xori, n o 'x at, soya, 
burshoq. D onning tarkibida oqsil, karbon suvlari, vitamlinlar mavjud.
Shirali ozuqalar bu - ildizm evalar, tuganakm evalar, xashaki poliz 
ekinlar mevasi. Bu ozuqalar sersuvli, karbon suvlariga boy, oson hazm
bo'ladi. Sut chiqishini ko'paytiradi.
Konservalashtirilgan ozuqalar bu - silos, senaj. Bu ozuqalar germetik 
usulda tayyorlanadi. Senaj yem-xashak o 'tla rd an tayyorlanadi, silos esa 
siloslanadigan ekinlardan tayyorlanadi.
Bu ozuqalar hayvonlarni k o 'k a t bilan ta ’m inlash qiyin b o'lgan qish 
davrida k o 'p ro q qo'llaniladi, chunki to'yim liligi bo'yicha tabiiy o 'tla rg a
yaqinroq bo'ladi.
66

---

Bu ozuqalardan tashqari buta va d araxtlam ing bir yillik novdalari, 
to'kilgan barglar, asosiy hosil yig‘ilgandan 
Keyin 
qolgan barg va poyalar 
ham ozuqa sifatida qo'llanadi.
H a y v o n o t qoldiqlaridan ta y yorlan gan ozuqalar
Sut va sut sanoati chiqindilari. 
Chorvachilikda sut sanoati chiqindilari 
Keng 
q o ‘llanadi.Q aym og‘i olinm agan sut yosh m ollarni boqishda eng 
to'yimli ozuqa hisoblanadi, chunki uning tarkibida barcha oziq m oddalar 
va vitam inlar mavjud. Q aym og'i olingan sut oqsilga boy, am m o yog‘i 
kam bo'ladi. O datda, bu sut cho'chqa va buzoqlarga ichiriladi. Suzma va 
pishloq islilab chiqilgandan so ‘ng qoladigan zardobi donli ozuqalarga 
qo'shib mollarga bcriladi.
G o'slit vii baliq sanoati chiqindilari quyidagilardir: 
1) qon, uning 
tarkibida 80-90 foiz oqsil bo'ladi, o'sim likdan tayyorlangan ozuqalarga 
talab qilinganda qo'shiladi; 2) g o 'sh t - suyak, uning tarkibida 50 foiz 
oqsil va 20-23 foiz kul bo'ladi, bu ozuqa fosforga boy bo'ladi; 3) baliq
- baliqchilik korxonalarida baliq chiqindilaridan tayyorlanadi, tarkibida 
55 foiz oqsil va 22-32 foiz kul, fosfor, kaliy bo'ladi.
O m ixta yem
Omixta yem har xil ozuqa aralashm asi bo'lib, uning tarkibida oqsil, 
m in e ral m o d d a la r, v ita m lin la r , t o 'q im a , k ul va b o s h q a xil 
qo'shilm alarning nisbati bir xil bo'lm aydi, bu boqishga m o'ljallangan 
chorva turiga va yoshiga bog'liq bo 'lad i va u boqiladigan chorvaning 
biologik va fiziologik talabini q o n d irish i lozim. O m ixta yem san o at 
korxonalarida tayyorlanadi. Oziq-ovqat chiqindilari -