O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent moliya instituti “soliqlar va soliqqa tortish” kafedrasi
Korxonalar zimmasidagi soliq yuki darajasini baholash mezonlaridan
Download 0.72 Mb. Pdf ko'rish
|
ozbekiston respublikasida soliq yuki darajasini baholash mezonlari (1)
|
2.3. Korxonalar zimmasidagi soliq yuki darajasini baholash mezonlaridan foydalanish tahlili (Kitob tumani DSI ma’lumotlari asosida). Iqtisodiyotni modernizatsiya qilish sharoitida Hukumatimiz tomonidan olib borilayotgan soliq islohotlarining amaliy natijasi asosan harakatdagi soliqlarni soddalashtirish va unifikatsiya qilish, xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning davlat byudjeti bilan hisob-kitoblari mexanizmini takomillashtirish, soliq hisobotlarini taqdim etish holatlarini kamaytirishga qaratilgan. Respublikamiz hukumati tomonidan olib borilayotgan soliq siyosatining asosiy yo’nalishlari yuridik va jismoniy shaxslar zimmasidagi soliq yukini kamaytirishga, soliqqa tortish tizimini soddalashtirishga, soliq stavkalarini pasaytirishga, soliqqa tortiladigan ob’ektlarni maqbul darajada kamaytirishga qaratilganligi bilan ahamiyatli hisoblanadi. Keyingi bir necha yillardan buyon, mamlakatimizda amalga oshirilayotgan soliq siyosatining markazida, soliq to’lovchi sub’ektlardan soliq yukini pasaytirish orqali xo’jalik sub’ektlari va jismoniy shaxslarning tadbirkorlik hamda tijorat faoliyatini jadallashtirishga katta e’tibor qaratilmoqda. Pirovardida, milliy iqtisodiyotda faoliyat yuritayotgan korxonalar va jismoniy shaxslarning ixtiyorida ko’plab moliyaviy mablag’lar qolishiga qulay imkoniyat tug’ilmoqda. O’z navbatida, korxonalar ixtiyoridagi moliyaviy resurslar hisobiga ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish kengaytirishga sarf qilmoqdalar. Bir so’z bilan aytganda, investitsion imkoniyatlari kengaymoqda. Jismoniy shaxslar uchun qo’shimcha mablag’lar hisobiga o’zlarining ijtimoiy muammolarini bartaraf etishi bilan birga, yuqori saviyali ijtimoiy xizmatlardan foydalanishiga qulaylik yaratilmoqda. Iqtisodiy sub’ektlar zimmasidagi soliq yukini maqbullashtirish masalasi ko’p xollarda soliqlarni minimallashtirish orqali aks ettiriladi. Aytish lozimki, bir soliq turini yoki stavkasini kamaytirish boshqa turdagi soliq yoki yig’im to’lovlarini 35 ko’payishiga olib kelishi mumkin. Xususan, foyda solig’i summasi kamaysa, ijtimoy infrastruktura solig’i bazasi ko’paydi va natijada soliq xajmi xam o’z o’zidan oshadi. Bundan tashqari, davlat yoki ma’lum xudud doirasida bir soliq turini ko’payishi qolgan soliqlarning kamayishiga yoki byudjet daromadlarining umumiy qisqarishiga olib kelishi mumkin. Bundan ko’rinib turibdiki, davlat uchun optimal ishlaydigan soliq tizimiga ega bo’lish juda muhimdir. Xo’jalik yurituvchi sub’ektlar o’zlari to’laydigan ayrim turdagi soliq to’lovlarinigina kamaytirishga intilmasdan balki, moliyaviy oqimlarni boshqarishning ratsional tizimini yaratish hamda soliqlarni rejalashtirish uslublarini qo’llagan xolda soliq yuki darajasini baholashlari ham muhimdir. Quyidagi jadvalda Kitob tumanida faoliyat yuritayotgan “FAZO-OMAD” korxonasining moliyaviy natijalari va soliq yuki ko’rsatkichlari tahlilini keltirib o’tamiz: Download 0.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|