O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

Char turidagi ma’lumotlar. Belgili ma’lumotlar - apostrofga, ya’ni qo'shtirnoq ichiga olingan bitta alfavit-raqamli belgidan tashkil topgan sonsiz ma’lumot turidir. Mumkin bo'lgan ma‘lumotlarning belgili turiga misollar:

—A”
—a”
—7”
‘&”
Ta’kidlash lozimki, 7 va "7" turli xil ma’lumot turlaridir. Birinchisi - butun sonli tur, ikkinchisi esa - belgili tur hisoblanadi. Bittalik belgili turni, ko'pincha, butun sonli tur kabi qabul qilinadi. Bu, alfavit harflari kompyuter xotirasida ASCII kodlari yordamida saqlanganligi uchun sodir bo'ladi. Biroq ochiq-oydin inobatga olish kerakki, —A” kodi ASCII da —65”, —a” esa - —97” va —0” - —48”.
2. Suzib yuradigan nuqtali tur.
Suzib yuradigan nuqtali son ikki xil usulda tasvirlanadi:
O'nlik shaklda va suzib yuradigan vergulli shaklda. Bunga yana keltirsa bo'ladi:
(I) suzib yuradigan (II) ikkilangan
(I) o'nlik kasr - ma‘lumotlarning suzib yuradigan turidir (float). Suzib yuradigan nuqtali sonlarda o'nlik nuqta bo'ladi. O'nlik nuqta esa hatto son butun sonli qiymatga ega bo'lsa ham, mavjud bo'lishi kerak. Bu sonlar, masalan, balandlikni, sohani, oraliqni va h.k. o'lchash uchun ishlatiladi.
O'nlik shaklda mumkin bo'lgan suzub yuradigan nuqtali sonlarga misollar: 1345,89 -4917,37 336,0 0,006 192,0
O'nlik shaklda mumkin bo'lmagan suzub yuradigan nuqtali sonlarga misollar: 5237.58 (nuqta bo'lmasligi kerak) -54 (o'nlik nuqtaning kasr qismi yo'q)
Suzib yuradigan nuqtali tasvirlash shakli. C++ da suzib yuradigan nuqtali sonni tasvirlashning boshqa shakli suzib yuradigan vergulli tasvirlash shaklidir. Bu shaklda, son ikki qismga bo'linadi: mantissa va eksponenta.
Mantissa - o'nlik shaklda suzib yuradigan nuqtali sondir. Eksponenta butun son bilan (ishorali yoki ishorasiz) boshlanadigan ‘e‘ harfi bilan boshlanadi. Masalan, 9325,5 suzib yuradigan nuqtali sonni 9,3255*10³ kabi yozish mumkin. Suzib yuradigan vergulli tasvirlash shaklida o'nlik sanoq tizimidagi 10 asos e yoki E belgisi bilan almashtiriladi. Shunday qilib, 9,3255*10³ soni 9,3255e3 deb yoziladi. Mumkin bo'lgan suzib yuradigan nuqtali sonni suzib yuradigan vergulli tasvirlash shaklida tasvirlashga misollar:
594,15e07
6.017e-15
- 15,65e23
76.00825e+8
Mumkin bo'lmagan suzib yuradigan nuqtali sonni suzib yuradigan vergulli tasvirlash shaklida tasvirlashga misollar:
5,047e1,5 (eksponentada o'nlik vergul bor)
73,19e (eksponentada hech qanday raqam yo'q)
Butun sonlar uchun suzib yiradigan nuqtali sonlarni asosiy afzalliklari:
(I) Ular butun sonlarning o'rtasidaga qiymatlarni namoyish qilishi mumkin.
(I) Ular, musbat va manfiy sonlarning anchagina katta oralig'ni tasvirlashi mumkin.
Suzib yiradigan nuqtali sonlarni ishlatishning asosiy kamchiligi bu sonlar ustida amallarni butun sonli amallardagiga nisbatan sekin amalga oshirilishidir. Shunday qilib, suzib yuradigan nuqtali son holatiga qaraganda ko'proq hisoblash vaqti sarf bo'ladi.