O'zbekiston respublikasi profi universitety

dinamikasi bilan xarakterlanadi. 
Individni hissiy (emotsional) jihatining mazmuniy tomoni, uning qadriyatli 
yo'nalishi, umumiy psixik yo'nalganligini belgilab beradi.
Hissiyotning sifatiy tomoni, mazkur individga xos bo'lgan ijobiy yoki salbiy 
modallikdagi emotsional holatlarning qaysi biri ko'pligi haqida darak beradi.
Individning dinamik emotsional xususiyatlariga - emotsional jarayon-
larning yuzaga kelishi, kechinishi va to'xtashi xususiyatlari, ularning tashqi 
ifodalanishi - ekpressiyasi taalluqli bo'ladi.
Emotsional sifatlariga ko'ra: impressiv - emotsional qiziqqon (tashqi 
ta'sirlarga emotsional javob berishi yuqori bo'lgan), sentimental (o'ta passiv - 
kuzatuvchan emotsionallik), ekspressiv - (jo'shqin, intiluvchan faoliyat bilan 
bog'liq bo'lgan ko'tarinki emotsionallik) va kam hissiyotli odamlar farqlanadi. 
Xarakterning intellektual hislatlari - intellektning turg'un individual, 
tipologik xususiyati. Odamlar intellektual sifatlariga ko'ra, aql qatlamining nazariy 
va amaliyligi, intellektining chuqurligi va qayishqoqligi darajasining turlicha 
ekanligi, fikrlash jarayonlarining kechish tezligi bilan xarakterlanib turadigan 
toifalarga farqlanadi. 

---

111 
Xarakter aktsentuatsiyasi 
Aktsentuatsiya - bu me'yorning eng ko'ringan varianti bo'lib, unda 
xarakterning ayrim hislatlari bo'rttirilgan (gipertrofiyalashgan) bo'ladi va individ 
psixikasidagi “nozik joylar” shaklida namoyon bo'ladi (lot. accentus - urg'u, 
alohida ajralib turish). 
Xarakter 
aksentu-
atsiyasi 
tipi 
 
Xulqiy ifodalanishi 
Xarakter 
aksentuatsiyasiga 
ta'sir qiluvchi 
omillar 
I 
Qo'zg'a-
luvchan 
Qo'zg'aluvchan 
Ko'tarinki 
verbal 
va 
harakat 
faolligi. Yetakchilikka intilish. Intilish (da'vogarlik, 
talabgorlik) 
darajasining 
orttirilganligi. 
Betoqatlik, 
intizomsizlik, delikventlilikka (mayda qonunbuzarlikka) 
tavakkalchilikka 
moyillik. 
Atrofdagilar 
tomonidan 
ko'rsatilgan qarshilik salbiy reaktsiya (munosabat) larni 
yuzaga keltiradi. 
Tanishlar tanlashda farqlab o'tirmaslik; isqirtlik, pala-