O‘zbekiston respublikasida limonchilik sohasini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida

Limondagi kassaliklar va ularga karshi kurashish

O’simlik biti
O’simlik biti –kamharakatli, 1-5mm li, qanotli va qanotsiz so’ruvchi hashorotdir. Unisi terisi nihoyatda nafis, ragi och sariq, to’q sariq, qizil, yashil, kulrang va xato qora bo’ladi. Eng ko’p uchraydigani –yashil, eng yashivchani –qizilidir. Shira yumshoq to’qimalar sharbati bilan oziqlanadi va odatda, yosh barg, shoh, kurtak hamda gulga tushadi. Hashorot tez ko’payadi. U nafaqat o’simlikning kuchini so’radi, balki virusli kasallik ham tashiydi. Gullarga eng ko’p o’simlik biti tushadi. Shuning uchun limonning yoniga gul qo’ymaslik kerak.
Zararlanish alomatlari –o’simlik biti to’dasi, odatda barg orqasiga yopishadi, natijada, u rangsizlanadi, buklanadi va yosh shoxchalar qiyshayadi. Barglar yopishqoq bo’lib qoladi. Ko’pincha o’simlik rivojlanishdan to’xtaydi/

Kurash choralari
Kurash choralari –o’simlik bitini tushirib tashlash uchun kirsovun eritmasi bilan yaxshilab yuviladi. Bunda shoxlar va burglar ikkala tomonidan yuvilishi zarur. Sovunli suv tushmasligi uchun tuvak tuprog’i politelin bilan yopiladi, o’simlik tubiga doka bilan o’raladi. So’ngra o’simlikka dori purkash mumkin.
1. Tamaki qaynatmasi -40gr tamakiga 1l suv quyib, bir so’tka qo’yiladi, keyin 2 soat qaynatiladi. Uni sovun eritmasiga qo’shib qo’llash ham mumkin.
2. Piyoz po’sti suvi -20gr po’stloqqa 1l suv quyib, 3-5 sutka saqlanadi. Keyin suzilib, o’simlikka purkaladi.
3. Sariksoq po’sti suvi -30gr po’stga 3l suv quyib, bir sutka saqlanadi.
4. Xantal (gorchitsa) suvi -60gr quruq xantalga 1l qaynoq suvda eritiladi. U qopqog’i zich yopiladigan idishda 3 sutka saqlanadi. Purkashdan avval eritma 1:3 proporsiyada suvga aralashtirladi.
5. Qoqio’t suvi –uni qoqi o’t ildizidan ham bargidan tayyorlash mumkin. 20-30gr maydalangan ildizi yoki 40gr yangi bargi 1 l issiq suvga solinadi va to’rt soat damlab qo’yiladi.
6. Kartoshka poyasining suvi -150gr yashil poya (yoki 75gr qurug’i) 1 qaynoq suvga solinib, 3 soat damlanadi, suziladi. Undan darxol foydalaniladi, asrash mumkin emas.
7. Pomidor poyasining suvi -500gr maydalangan yashil (yoki 250gr qurug’i) poyaga 1l suv quyib 30 daqiqa qaynatiladi. Ishlatishdan avval unga 1:3 proporsiyada suv aralashtiriladi.
Oqqanot –kichkina (2-3mm) qanotli hashorot. Oq parvonaga o’xshaydi. Oq chang bilan qoplangan ikki juft qanoti bor. Ular asosan ikki juft qanoti bor. Ular asosan pastki qismiga joylashadi.
Bu ishga oktabr oxirida, mevalari sargʼaya boshlagan paytda kirishiladi. Limon odatda noyabr oyida rosa pishadi (poʼsti butkul sargʼayib qizgʼish tusda tovlanadi).
Limon maxsus moslama yordamida uziladi, koʼndalang deametri boʼyicha (70 mm va ortiq 69 – 10, 50 – 51, 50 – 45, 44 – 42 mm) besh kategoriyali sortlarga ajratiladi, soʼngra koʼpi bilan 20 kg (60x35x13) ketadigan yashiklarga joylanadi.
Qogʼoz solingan har bir yashikka bir xil kattalikdagi mevalar dioganal qator yoki shaxmat shaklida joylanadi, shu bilan birga, har qaysi limon meva oralatib yupqa papiros qogʼoziga oʼraladi, limonlar 5 – 70c da saqlanadi.