Педагогическая интеграция: методология, теория, технология : монография

qarama-qarshiliklarning birligi va kurashi qonuni alohida o'rin tutadi . "Qarama-qarshiliklarning birligi va kurashi" formulasi ­dialektik qarama-qarshilikning belgilovchi xususiyatini ifodalaydi ­, unda o'zaro faraz qiluvchi ("birlik") va shu bilan birga bir-birini istisno qiluvchi ­("kurash") tomonlar, tendentsiyalar, tendentsiyalar mavjud. hodisalar, obyektiv ­olam va ong jarayonlari” [258, b. 57]. Shunday qilib, bu qonun asosida uchta asosiy kategoriya yotadi: "ziddiyat", "birlik", "kurash". ­Qarama-qarshilik dialektikaning mohiyatidir (G. F. Gegel, K. Marks, A. F. Losev). “Keling, misol keltiraylik: mana, oldimizda shkaf. Bu bitta va bir xilmi? Ko'p narsa emasmi? Albatta, u taxtalar, ilgaklar, bo'yoqlar, qutilar, oyna va hokazolarni o'z ichiga oladi. Xo'sh, bu nima - bitta yoki ko'p? ... Dialektika uchun zarracha qiyinchilik yo'q ... Bu dialektikadir. menga bitta va ko'p mantiqiy qarama-qarshilik ekanligini ko'rsating. va bu qarama-qarshilik. yangi turkumda, ya'ni umuman olganda sinab ko'riladi va sintez qilinadi. ­Agar dialektika ­«hayotning skeleti» bo‘lsa, qarama-qarshilik hayotning o‘zi, hayot esa sintezni kutayotgan ziddiyatdir» [253, s. 22-23].
Pedagogikaning barchasi qarama-qarshiliklardan to'qilgan. Ularning asosi sifatida qarama-qarshilik bo'lmagan ta'lim tizimlari mavjud emas . Shunday qilib, ­J.Dyui, A. S. Makarenko va V. A. Suxomlinskiy tizimlari asosida individualistik va kollektivistik yondashuvlar o'rtasidagi ziddiyat yotadi . ­Bilim va faoliyat o'rtasidagi ziddiyat ­muammoli ta'limning rivojlanishini belgilaydi. Rivojlanish va ta'lim o'rtasidagi ziddiyat rivojlantiruvchi ta'limni amalga oshirishning boshlang'ich nuqtasi bo'ldi . ­Didaktik jarayonning uzluksizligi va uzluksizligi o'rtasidagi qarama-qarshilik ­blok-modulli ta'limning asosini tashkil qiladi va hokazo.Bu momentlarning har birida integrativ-pedagogik element bevosita mavjud: deyarli har qanday "etuk" pedagogik tizim integratsiya mevasidir, shu bilan birga u qandaydir integrativ holat sifatida ifodalanishi mumkin.
Qarama-qarshiliklarni tahlil qilish - qarama-qarshiliklarning birligi va kurashi qonunining asosiy kategoriyasi - uning asosiy evristik funktsiyasini shakllantirishga imkon beradi : bu bizga pedagogik integratsiyani cheksiz miqdordagi ­qarama-qarshi vaziyatlarni hal qilish jarayoni sifatida ­amalga oshirishga imkon beradi . ­Bunday qarorning vositalari "birlik ­" va "kurash" dir. "Birlik" bu holda, birinchi navbatda ­, pedagogik integratsiyaning tarkibiy qismlari ­integrativ munosabatlarga kirishga imkon beruvchi umumiy qonuniyatlarga (xususiyatlar, sifatlar va boshqalar) ega ekanligini nazarda tutadi ­; ikkinchidan, bu komponentlarning yaxlit yaxlitlik hosil qilish va ­shu yaxlitliklar doirasida bir-biri bilan birga yashash (hamkorlik qilish) qobiliyati . ­“Kurnash” ­integral komponentlar orasidagi interfeys nuqtalarini topish, umumiy faol makonni shakllantirish maqsadida ularning muvaffaqiyatli o‘zaro ta’siriga to‘sqinlik qiluvchi omillarni cheklash, ayrim hollarda esa bartaraf etishga qaratilgan . ­Shunday qilib, ­dialektik usulning analitik usul bilan yaqinlashishi imkoniyatiga yo'l qo'yiladi, unga ko'ra qarama-qarshiliklarning korrelyatsiyasi ­o'zaro inkor emas, balki ijobiylik xarakteriga ega.
Miqdoriy o‘zgarishlardan sifat o‘zgarishlariga o‘tish qonuni pedagogik integratsiyaga nisbatan ikkita juda muhim evristik funktsiyani bajaradi . ­Birinchidan, bu, bir tomondan , ­pedagogik integratsiyani tashkil etuvchi aloqalarning zichligi, vazni, dinamikligi haqida gapirishga imkon beradigan ma'lum bir miqdoriy o'zgarishlar ­jarayoni sifatida ko'rsatishga imkon beradi. ­uni ushbu jarayon bilan cheklash va bundan tashqari, ­uni amalga oshirish jarayonida amalga oshirilgan sifat o'zgarishlarni ustuvor vazifa sifatida ko'rib chiqish ­. Shunday qilib, ushbu qonun integral effekt sirini o'rganishda evristik ­dominant rolini o'ynashi mumkin ("ansambl effekti", "jamoa effekti", V. A. Engelxardtning integratsiya printsipi ­, P. A. Sorokinning "muhim komponenti" va boshqalar), "butun uning qismlari yig'indisidan kattaroqdir" degan yaxlit formulada talqin qilinishini olish .­
Ikkinchidan, miqdoriy o'zgarishlarning sifatga o'tish qonuni turli xil sifatdagi tarkibiy qismlarni ­ma'lum chegaralarda aniqligini saqlab, ­birlikka kamaytirishga imkon beradi ­. Bunday holda, G. F. Hegelning quyidagi so'zlarini keltirish o'rinlidir ­: "Sifat miqdoriy o'lchov uchun ... miqdorni beradi ­va shuning uchun u saqlanib qoladi va olib tashlanadi" [85, p. 119]. K.Marks bu masalada o'zini yanada aniqroq ifodalagan. ". Turli xil ­narsalar, deb yozgan edi u, bir xil birlikka tushirilgandan keyingina miqdoriy jihatdan solishtirish mumkin bo'ladi. Faqat bir xil birlikning ifodasi sifatida ular ­bir xil va shuning uchun o'lchovli miqdorlardir" [260, s. 56]. "Bu naqsh, - deb izohlaydi M. G. Chepikov K. Marksning so'zlariga ko'ra , "izomeriya hodisasini ­(bir xil tarkibga va molekulyar ­og'irlikka ega bo'lgan individual kimyoviy moddalar tuzilishi yoki joylashishi bilan bir-biridan farq qiladi) ­kashf etgan tabiatshunoslikda o'rnatilgan. ­kosmosdagi atomlarning va demak, fizikaviy va kimyoviy xossalari jihatidan)” [453, b. 24].