Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti


Download 0.53 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/4
Sana02.08.2020
Hajmi0.53 Mb.
#125294
1   2   3   4
Bog'liq
Genetikadan-masala-va-mashqlar-yechish@nambiolog.zn .uz


  Paxmoq  junli  oq  quyon  bilan  paxmoq  junli  qora  quyon  chatishtirilganda 

bitta  oq,  silliq  junli  quyon  olindi.  Masalada  berilgan  ma’lumotlarga  ko‘ra  ota-onasining 

genotipini aniqlash mumkinmi? 

16. 


 Qo‘ng‘ir  ko‘zli  (dominant),  chapaqay  (retsessiv)  yigit  ko‘k  ko‘zli  o‘naqay 

qizga  uylanganda  ulardan  ko‘k  ko‘zli  chapaqay  bola  tug‘ilgan.  Bola  va  ota-onalarning 

genotipini aniqlang. 

17. 


 Shabko‘r  (dominant  belgi),  chapaqay  (retsessiv  belgi)  erkak  har  ikkala 

belgisi  bo‘yicha  sog‘lom  ayolga  uylangan.  Oilada  ikki  bola  tug‘ilgan,  ularning  bittasi 

ikkala belgi bo‘yicha sog‘lom, ikkinchisi shabko‘r va chapaqay. Ota-onalar va bolalarning 

genotipini aniqlang. 

18. 

 Odamlarda  polidaktiliya  va  o‘naqaylik  dominant  belgilardir.  Otasi  6 



barmoqli, onasi har ikkala belgiga nisbatan sog‘lom oiladan chapaqay va barmoqlari soni 

normal bola tug‘ildi. Bu oilada yana qanday fenotipli bolalar tug‘ilishi mumkin? 

 


 

26 


Komplementar holda nasldan-naslga o‘tish 

Genlar  o‘zaro  ta’sirining  komplementar  turida bir  belgi ikkita  genning  o‘zaro ta’siri 

tufayli  hosil  bo‘ladi.  Ammo  belgiga  ta’sir  etuvchi  genlar  teng  qimmatga  ega 

bo‘lmay,ulardan  biri  asosiy,  ikkinchisi  to‘ldiruvchi  vazifasini  bajaradi.  Dominant  va 

retsessiv genlarning o‘zaro ta’siriga qarab komplementar holda nasldan-naslga o‘tishning 

F

2



 bo‘g‘inida 9:3:3:1, 9:7, 9:3:4, 9:6:1 nisbatlarda ajralishlar ro‘y beradi. 

Masala: Yashil patli erkak va urg‘ochi Avstraliya to‘tilari o‘zaro chatishtirilganda F

1

 



bo‘g‘inda 9:3:3:1 nisbatda yashil, havorang, sariq va oq patli to‘tilar paydo bo‘ldi. Ota-ona 

va F1 duragaylarning genotipini toping. 



Yechish: P fen:           yashil                      yashil 

                  gen:      ♀ AaBb           x       ♂ AaBb 

           ♂ 

♀ 

AB 



Ab 

aB 


ab 

AB 


Yashil  

AABB 


Yashil 

AABb 


Yashil 

AaBB 


Yashil 

AaBb 


Ab 

Yashil 


AABb 

Havorang 

AAbb 

Yashil 


AaBb 

Havorang 

Aabb 

aB 


Yashil 

AaBB 


Yashil 

AaBb 


Sariq 

aaBB 


Sariq 

aaBb 


ab 

Yashil 


AaBb 

Havorang 

Aabb 

Sariq 


aaBb 

Oq 


aabb 

Fen: 9:3:3:1     9/16-yashil. 3/16-havorang. 3/16-sariq. 1/16-oq. 



 

Mustaqil ishlash  uchun  masalalar. 

1. Genotipi har xil bo‘lgan oq pillali 2 ta ipak qurtining kapalaklari chachishtirilgan. 

F

1

  da  duragaylar  sariq  pilla  hosil  qilgan.  Ularning  urg‘ochi  va  erkak  kapalaklari  o‘zaro 



chachishtirilganda  F

da 2  xil  fenotipik  sinf  9:7  nisbatda  sariq,  oq pillali  kapalaklar  hosil 



bo‘lgan. Ota-ona F

1

 va F



2

 duragay tut ipak qurti kapalaklarining genotipini aniqlang. 

2.  Mevasi  shrasimon  qovoq  bilan  meva  shakli  cho‘zinchoq  qovoq  o‘simliklari 

chachishtirildi.  F

duragaylarining  shakli  galdirsimon.  F



1

  duragaylarni  o‘zaro 

chachishtirilganda  sharsimon,  gardirsimon,  cho‘zinchoq  shakldagi  qovoqlar  hosil  bo‘ldi. 


 

27 


Ota – ona F

1

 va F



2

 duragaylarning genotipini toping. 

3.  Drozofila  meva  pashshasida  ko‘zning  qizil  rangi  A  va  B  genlarga  bog‘liq.  A-bb 

genotipga  ega  drazafilaning  ko‘zi  jigarrang,  bbBB  genotipliniki  och  qizil  rang.  Aabb 

genotipliniki oq  rangda bo‘ladi. Qizil  ko‘zli  F

1

  drozafilalarni  o‘zaro chachishtirib, 960 ta 



nasl olingan. 

a) F2  necha  xil  genotipli  organizmlar  uchraydi? 

b) Ular   necha xil  fenotip   hosil  qiladi? 

c) Ualardan  nechtasi   qizil  ko‘zli? 

d) Nechtasi  jigarrang  ko‘zli? 

e) Nechtasi  oq  ko‘zli? 



4.  Odamda  yaqindan  ko‘rish  dominant  belgi  bo‘lib, turli  darajada  namoyon  bo‘ladi. 

Bu  belgi  har  xil  autosomada  joylashgan  dominant  genlarning  komplementar  ta’siri 

natijasidir.  Genotipda  har  ikkala  dominant  genlar  uchrasa  yaqindan  ko‘rishning  yuqori 

darajasi, dominant genlardan faqat bittasi uchrasa belgi o‘rta darajada yuzaga chiqadi. Ona 

yuqori  darajada  yaqindan  ko‘radigan,  ota  esa  normal  ko‘rish  qobiliyatiga  ega  bo‘lgan 

oilada  ikki  farzand tug‘ilgan:  biri  yuqori  darajada, ikkinchisi  o‘rta  darajada  ko‘radi. Ota-

onalar va avlodlar genotipini aniqlang. 

5.  Sichqonlarda  jun  rangining  kulrang  bo‘lishligi  dominant  A  va  B  genlarning 

komplementar  ta’siriga  bog‘liq.  A  geni  mustaqil  holda  jun  rangining  qora  bo‘lishligini 

ta’minlaydi. B geni esa, A geni ishtirokisiz junning rangli bo‘lishligini ta’minlaydi. A geni 

esa, B genining ishtirokisiz junning rangli bo‘lishligini ta’minlay olmaydi. Shuning uchun 

genotipda dominant gen B bo‘lsa ham sichqonlar oq junli bo‘ladi. Shu genlarning retsessiv 

allellari yig‘indisi ham jun rangining oq bo‘lishi sabab bo‘ladi. 

a)  Kulrang  sichqonlar  chatishtirilganda,  keyingi  avlodda  olingan  sichqonlarning  82 

tasi  kulrang,  27  tasi  qora  va  35  tasi  oq  junli  bo‘lgan.  Chatishtirish  uchun  olingan 

sichqonlarning genotipini aniqlang. 

b) Kulrang sichqonlar chatishtirilganda F

1

 da olingan sichqonlarning 58 tasi kulrang 



va 19 tasi qora junli bo‘lgan. Sichqonlarning genotipini aniqlang. 

d)  Digeterozigotali  kulrang  sichqonlar  retsessiv  oq  sichqonlar  bilan  chatishtirilsa, 

keyingi avlodda olingan sichqonlarning genotipi qanday bo‘ladi? 

e)  Kulrang  sichqonlar,  qora  sichqonlar  bilan  chatishtirilganda  F

1

  da  olingan 



 

28 


sichqonlarning  hammasi  kulrang  bo‘lgan,  F

2

  da  esa  3/4  kulrang,  1/4  qora  sichqonlar 



olingan.  Chatishtirish  uchun  olingan  va  chatishtirishdan  keyin  olingan  sichqonlarning 

genotipini aniqlang. 



Genlarning o‘zaro epistaz ta’siri 

Genlarning epistaz ta’siri tashqi ko‘rinishdan dominantlikka o‘xshaydi. Lekin bunda 

dominantlik noallel genlar orasida ro‘y beradi. Noallel genlar ustidan dominantlik qiluvchi 

gen  suppressor  yoki  ingibitor  gen  deyiladi.  Ular  ta’siridagi  genlar  gipostatik  genlar 

deyiladi. Dominant epistaz ta’sirning F

2

 bo‘g‘inida 13:3, 12:3:1 nisbatlarda ajralishlar ro‘y 



beradi. 

Masala: Qovoqda Y geni, mevaning sariq ranggini, y geni yashil ranggini ifodalaydi. 

W  dominant,  w  retsesiv  ingibitor  oq  va  yashil  qovoqni  chachishtirish  natijasida  hosil 

bo‘lgan F

1

 ning o‘zaro chachishishidan F



2

 da  12 ta oq, 3 ta sariq, 1 ta yashil qovoq hosil 

bo‘ldi. Ota –onaning, F

1

 va F



2

 duragaylarning fenotipini aniqlang. 



Yechish:   P  fen:            oq                        yashil 

                    gen:     ♀   WWYY    x      ♂  wwyy 

               gameta:              WY                     wy 

                F

1

   fen:                         oq 



                      gen:                    WwYy 

          P   fen:                  oq                               oq 

               gen:       ♀   WwYy          x         ♂   WwYy 

2



 

           ♂ 

♀ 

W Y 


W y 

w  Y 


wy 

WY 


oq 

WWYY 


oq 

WWYy 


oq 

WwYY 


oq 

WwYy 


Wy 

oq 


WWYy 

oq 


WWyy 

oq 


WwYy 

oq 


Wwyy 

wY 


oq 

WwYY 


oq 

WwYy 


sariq 

wwYY 


sariq 

wwYy 


wy 

oq 


WwYy 

oq 


Wwyy 

sariq 


wwYy 

yashil 


wwyy 

 

29 


Fen: 12/16  -  oq 

        3/16  -  sariq 

        1,16  -  yashil 

Mustaqil yechish uchun masalalar 

1.  Tovuq  patining  rangi  ikki  juft  allel  bo‘lmagan  va  birikmagan  genlar  bilan 

ifodalanadi. Birinchi juft allelning dominant geni panting rangli bo‘lishini, uning retsessiv 

alleli  esa  oq  bo‘lishini  ta’minlaydi.  Ikkinchi  juft  domlnant  gen  patning  rangli  bo‘lishiga 

to‘sqinlik qiladi, uning retsessivi esa rangli bo‘lishiga to‘sqinlik qilmaydi. Oq patli tovuq 

va  xo‘roz  chatishtirilganda  1680  ta  jo‘ja  olingan.  Ulardan  315  tasi  rangli,  qolgani  oq. 

Tovuq va xo‘rozlar, rangli jo‘jalarning genotipini toping. 

2.  Genotipi  bir  xil  bo‘lgan  oq  patli  tovuq  va  xo‘rozlar  o‘zaro  chatishtirilganda  F

1

 

jo‘jalarning  13/16  qismi  oq  patli,  3/16  qismi  chipor  patli  bo‘ldi.  Ota-ona  va  F



1

 

duragaylarining genotipini toping. 



3. Piyoz po‘stining qizil rangini B gen, sariq rangini b gen ifodalaydi. Ammo ranglar 

genotipda V gen bo‘lsa yuzaga chiqadi. Uning retsissiv v alleli ingibitor vazifasini bajaradi 

va  rangning  yuzaga  chiqishiga  to‘sqinlik  qiladi.  Po‘sti  qizil  piyoz  sariq  piyoz    bilan 

chatishtirilganda  avlodda  qizil,  sariq  va  oq  piyozlar  hosil  bo‘ldi.  Ota-onaning  genotipini 

toping. 

3.  Sulida  donning  rangi  ikki  juft  allel  bo‘lmagan,  birbiriga  birikmagan  genlar 

tomonidan  ifodalanadi.  Bitta  dominant  gen  –  qora  rangni,  ikkinchisi  –  kulrangni 

belgilaydi. Qora rang geni kulrang genga epistatik ta’sir qiladi. Ikkita retsessiv allellar esa 

oq rangni rivojlanishini ta’minlaydi. Qora donli suli o‘simliklari kulrang donli o‘simliklar 

bilan chatishtirilganda, keyingi avlodda olingan o‘simliklarning 50% qora, 25% kulrang va 

25%  oq  donli  bo‘lgan.  Chatishtirishdan  olingan  qora  donli  o‘simliklarning  ayrimlari  oq 

donli o‘simliklar bilan chatishtirilganda keyingi avlodda olingan o‘simliklarning 1/2 qismi 

qora,  1/2  qismi  oq  donli  bo‘lgan.  Ayrim  donli  o‘simliklar  oq  donli  o‘simliklar  bilan 

chatishtirilganda  esa  2/4  qismi  qora,  1/4  qismi  kulrang  va  1/4  qismi  oq  donli  bo‘lgan. 

Olingan  natijalarga  asoslanib,  o‘rganilayotgan  belgining  irsiylanishi  haqida  nima  deyish 

mumkin?  Chatishtirish  uchun  olingan  va  chatishtirishdan  keyin  olingan  barcha 

o‘simliklarning genotipini aniqlang. 

 


 

30 


4. Sariq mevali qovoq o‘simliklari oq mevali o‘simliklar bilan chatishtirilganda F

1

 da 



olingan o‘simliklarning mevasi oq rangli bo‘lgan. F

2

 da esa 204 ta oq mevali, 53 ta sariq 



mevali  va  17  ta  yashil  mevali  o‘simliklar  olingan.  Chatishtirish  uchun  olingan  va 

chatishtirishdan  keyin  olingan  o‘simliklarning  genotipini  aniqlang.  F

1

  da  olingan  oq 



mevali  o‘simliklar  yashil  mevali  o‘simliklar  bilan  chatishtirilsa,  keyingi  avloddagi 

o‘simliklar mevasining rangi bo‘yicha qanday fenotipga ega bo‘ladi? 



5.  Oq  mevali  qovoq  o‘simliklari  yashil  mevali  o‘simliklar  bilan  chatishtirilganda 

keyingi avlodda olingan o‘simliklarning 50% oq, 25% sariq va 25% yashil mevali bo‘ladi. 

Chatishtirish uchun olingan o‘simliklarning genotipini aniqlang. 

 

Polimer holda nasldan-naslga  o‘tish 

Genlarning  o‘zaro  polimer  ta’siri  deganda  ikkita  va  undan  ortiq  genning  bir 

yo‘nalishdagi  ta’siri  tushuniladi.  Bunday  genlar  polimer  genlar  deyiladi  va  indeksi  bilan 

farq qiluvchi harflar bilan belgilanadi: A

1

A

1



; A

2

A



2

; A


3

A

3



 yoki a

1

a



1

; a


2

a

2



; a

3

a



3

 

Polimer  holda  nasldan-naslga  o‘tish  ikki  xil  ya’ni  kumulyativ  va  nokumulyativ 



xillarga  bo‘linadi.  Kumulyativ  polimeriyada  belgini  fenotioda  nomoyon  bo‘lish  darajasi 

dominant genlar soniga bog‘liq bo‘lsa, nokumilyativ polimeriyada dominant genlar nechta 

bo‘lishiga qaramay, fenotipda belgi bir xil namoyon bo‘ladi. 

Kumulyativ  polimeriyada  F

2

  da  fenotipik  jihatdan  1:4:6:4:1  nisbat  kuzatiladi. 



Nokumulyativ polimeriyada esa 15:1 nisbat kuzatiladi. 

Masala:  Bug‘doy  donining  qizil  rangda  bo‘lishi  dominant  A

1

A



1

;  A


2

  A


2

  genlarga 

bog‘liq.  Donning  rangi  dominant  genlarning  soniga  qarab  o‘zgarib  boradi:  genotipda 

dominant  gen  4  ta  bo‘lsa  don  qizil  rangda,  3  ta  bo‘lsa  och  qizil,  2  ta  bo‘lsa  pushti,  1  ta 

bo‘lsa  och  pushti,  genotioda  faqat  retsissiv  genlar  bo‘lsa  oq    rangda  bo‘ladi.  Qizil  donli 

bug‘oy bilan oq donli bug‘doy chatishtirilganda F

1

 da pushti donli bug‘doy hosil bo‘ldi. F



1

 

duragaylari o‘zaro chatishtirilsa F



2

 da qanday donli bug‘doylar hosil bo‘ladi? 



Yechish:        fen:            qizil                               oq   

               P    gen:    ♀  A

1

A

1



A

2

 A



2

         x      ♂ a

1

a

1



a

2

a



2

   


               gameta:           A

1

A



2

                             a

1

a



                    F1   fen:                       pushti 

                        Gen:                      A

1

a

1



A

2

a



2

 


 

31 


  F

duragaylar barchasi pushti donly bo‘ldi, F



1

 uragaylarni o‘zaro chatishtirsak, F

2

da 


qo‘yidagi natijaga erishiladi.         

              P  fen:              pushti                       pushti 

                  Gen:  ♀      A

1

a



1

A

2



a

2

     x    ♂     A



1

a

1



A

2

a



            ♂ 

♀             

A

1



A

2

 



A

1

a



2

 

a



1

A

2



 

a

1



a

2

 



A

1

A



2

 

Qizil 



A

1

A



1

A

2



A

2

 



Och qizil 

A

1



A

1

A



2

a

2



 

Och qizil 

A

1

a



1

A

2



A

2

 



Pushti 

A

1



a

1

A



2

a

2



 

A

1



a

2

 



Och qizil 

A

1



A

1

A



2

a

2



 

Pushti 


A

1

A



1

a

2



a

2

 



Pushti 

A

1



a

1

A



2

a

2



 

Och pushti 

A

1

a



1

a

2



a

2

 



a

1

A



2

 

Och qizil 



A

1

a



1

A

2



A

2

 



Pushti 

A1 a1 A2 a2 

Pushti 

a

1



a

1

A



2

A

2



 

Och pushti 

a

1

a



1

A

2



a

2

 



a

1

a



2

 

Pushti 



A

1

a



1

A

2



a

2

 



Och pushti 

A

1



a

1

a



2

a

2



 

Och pushti 

a

1

a



1

A

2



a

2

 



Oq 

a

1



a

1

a



2

a

2



 

 

Fen:1:4:6:4:1 



Mustaqil  yechish  uchun  masalalar 

1.  So‘tasi  20  va  8  sm  uzunlikdagi  makkajo‘xorilar  chatishtirilganda  F

1

  duragaylari 



so‘tasining  uzunligi  14  sm  bo‘ldi,  F

1

  duragaylari  o‘zaro  chatishtirilsa  F



duragaylarining 

uzunligi qanaqa bo‘ladi? 

2.  Odamda  bo‘yning  uzunligi  kumulyativ  genlar  ta’sirida  rivojlanadi.  Genotip 

A

1

A



1

A

2



A

2

A



3

A

3



  bo‘lganda  odamning  bo‘yi  180  sm,  a

1

a



1

a

2



a

2

a



3

a

3



  bo‘lganda  esa  150  sm 

bo‘ladi. Nikohlangan yigit va qizning bo‘yi 175 sm va 165 sm bo‘lsa, ulardan tug‘iladigan 

bolalarning bo‘yi qanaqa bo‘ladi? 

3. Baron zotli quyonlarning quloq suprasi uzunligi 4 ta kumulyativ genlarga bog‘liq. 

Genotipda har-bir dominant D gen 7sm, retsessiv gen 3 sm uzunlikni nomoyon etsa, quloq 

suprasi  20  sm  bo‘lgan  quyon  bilan  12  sm  bo‘lgan  quyonlarni  chatishtirsak,  F

duragaylarining quloq suprasi qanday uzunliklarda bo‘ladi? 



4.  Odam  terisining  pigmentatsiyasi  uchta  allelmas  dominant  genlar  tomonidan 

belgilanadi.  Dominant  genlar  genotipda  qancha  ko‘p  uchrasa  teri  rangi  shuncha  qora 

bo‘ladi. Negrlarda genotip A

1

A



1

A

2



A

2

A



3

A

3



, oq tanlilarda esa a

1

a



1

a

2



a

2

a



3

a

3



 bo‘ladi. Negr va 

 

32 


oq  tanlilar  avlodi  mulatlar  deyiladi.  Agar  ikkita  mulatning  nikohidan  oq  tanli  bola 

tug‘ilgan bo‘lsa, hamma oila a’zolarining genotipini aniqlang. 



5. Jag‘-jag‘ o‘simliklarining mevasi uchburchakli va oval shaklida bo‘ladi. Mevaning 

shakli  ikki  juft  birikmagan,  allel  bo‘lmagan  genlar  bilan  ifodalanadi.  Ikkita  o‘simlikni 

o‘zaro  chatishtirish  natijasida  avlodda  ajralish  namoyon  bo‘lib,  ularning  15  qismi 

uchburchak  va  1  qismi  oval  shaklli  mevalarga  ega  bo‘ladi.  Ota-ona  va  olingan 

duragaylarning genotipini aniqlang. 

6.  Mo‘ynachilik  xo‘jaligida  ko‘paytiriladigan  norka  mo‘ynalarining  rangi  ikki  juft 

birikmagan,  noallel  genlar  bilan  ifodalanadi.  Ikki  juftning  dominant  genlari  mo‘ynaning 

qo‘ng‘ir  rangini,  ularning  retsessiv  allellari  esa  mo‘ynaning  kumush  rangda  bo‘lishini 

belgilaydi. 

a)  Ikki  juft  genlar  bo‘yicha  geterozigotali  norkalarni  o‘zaro  chatishtirishi  natijasida 

qanday avlod hosil bo‘lishini aniqlang. 

b)  Ota-onalar  genotipi  qanday  bo‘lganda  faqat  qo‘ng‘ir  mo‘ynali  duragaylar  hosil 

bo‘ladi? 



7.  Quyonlarning  bir  zotining  genotipi  A

1

A



1

A

2



A

2

    bo‘lib,  ular  quloq  suprasining 



uzunligi  28  sm  ga  teng,  ikkinchi  zotini  genotipi  a

1

a



1

a

2



a

2

  bo‘lib,  ular  quloq  suprasining 



uzunligi 12 sm ga teng Bunday zotlarni o‘zaro chatishtirilsa birinchi avlod duragaylarining 

quloq  suprasi  uzunligi  necha  sm  bo‘ladi?  Ikkinchi  avlodda  ajralish  namoyon  bo‘ladimi? 

Nechta genotipik va fenotipik sinflar hosil bo‘ladi?  

 

Jins bilan birikkan holda nasldan-naslga o‘tish 

Tirik  organizmlarning  jinsi  ham  irsiy  bo‘lib,  uning  moddiy  asosi  xromasomalarda 

joylashgan.  Organizmdagi  gomologik  xromasomalar  o‘zaro  farq  qilmasada,  jinsni 

belgilovchi  xromasomolar  bir-biridan  farq  qiladi.  Odamlarda,  sutemizuvchilar,  ba’zi  bir 

baliqlar  urg‘ochilarida  jinsiy  xromasomalar  gomogametali  XX,  erkaklariniki  esa 

geterogametali XY bo‘ladi. Kapalaklar, sudralib yuruvchilar va parrandalar urg‘ochisining 

jinsiy xromasomasi  har  xil yani geterogametali,  erkaklariniki  esa  bir  xil, gomogametali 

bo‘ladi.  Shuning  uchun  ularning  urg‘ochilarining  jinsiy  xromasomalarini  ZW, 

erkaklarinikini  esa  ZZ  qilib  belgilanadi.  Ba’zi  hasharotlarda  Y  xromasoma  umuman 

bo‘lmaydi.  Bunday  hollarda  erkakning  xromasomalari  bittaga  yetishmaydi:  X  va  Y 



 

33 


xromasomalar  o‘rniga  bitta  X  romasoma  bo‘ladi.  Bu  holda  meyoz  jarayonida  erkak 

gametalar hosil bo‘lib kelayotganida X-xromasoma konyugatsiya uchun sherigi bo‘lmaydi 

va hujayraning biriga o‘tadi. Natijada barcha spermatozoidlarning yarmisi X-xromasomali, 

yarmisi  esa  undan  mahrum  bo‘ladi.  Tuxum  hujayra  X-xromasomali  spermatozoid  bilan 

urug‘lansa ikkita X-xromasomasi bo‘ladigan to‘plam  yuzaga keladi va bunday tuxumdan 

urg‘ochi  organizm  rivojlanadi.  Agar  tuxum  hujayra  X-xromasomasi  yo‘q  spermatozoid 

bilan  urug‘lansa,  XO  to‘plam  hosil  bo‘lib,  undan  erkak  organizm  rivojlanadi.  Jinsiy 

xromasomada  joylashgan  genlar  jinsga  bog‘liq  holda  nasldan-naslga  o‘tadi,  bu  genlar 

indeksi xromasomalarning yuqorisiga yoziladi.  Masalan:         

   X


A

X

A



 ;  X

A

Y;  X



A

X

a



 ;  X

a

Y



 

 


Download 0.53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling