Qobiliyat haqida tushuncha

PEDAGOGIK QOBILIYATLAR VA ULARNING TUZILISHI. 
 
Uzoq yillar olib borilgan tadqiqotlar pedagogik qobiliyatlar murakkab va 
ko`pqirrali psixologik bilimlardan iboratliligini ko`rsatib beradi. Ana shu tadqiqot 
ma`lumotlaridan foydalanib, pedagogik qobiliyatlar tuzilishida muhim o`rin 
egallaydigan qator komponentlar (tarkibiy qisimlar)ni ajratib ko`rsatish mumkin:
Shaxs qobiliyatining mayllar va qiziqishlar bilan bog`liqligi. qobiliyat va 
bilim, malaka maxoratining o`zaro aloqadorligi. O`quvchilar qobiliyatini 
diagnostika qilish, qobiliyatni tarkib toptirishga individual yondoshish masalalari. 
qobiliyatlarning tarkib topib borishi va rivojlantirishning shart-sharoitlari. 
O`quvchi qobiliyatlarini rivojlantirishda o`qituvchining roli. O`qituvchining 
pedagogik qobiliyatlari.
PEDAGOGIK QOBILIYAT TARKIBI QUYIDAGICHA: 
 
1. Didaktik 
qobiliyat 
(murakkab 
bilimlarni 
tinglovchilarga 
tushuntirishga uquvchanligi). 
2. Akademik qobiliyat (barcha fanlar yuzasidan muayyan bilimga ega 
bo`lishligi) 
3. Persteptiv qobiliyat (qisqa daqiqalarda auditori holatini idrok qila 
olish fazilati). 
4. Nutqiy qobiliyat (ixcham, ma`noli, ohangdor, muayyan ritm, temp, 
chastotaga ega bo`lgan nutq, nutqning jarangdorligi, uning pauza 
mantiqiy urg`uga rioya qilishi). 
5. Tashkilotchilik qobiliyati (sinf, guruh yoki kursni uyushtirish va uni 
boshqarish iste`dodi). 
6. Obro`-nufuzga ega bo`lishlik qobiliyati. (o`zining shaxsiy xususiyati, 
bilimdonligi, aqlliligi, faxm-farosatliligi,mustaqil irodasi bilan obro` 
orttirishga uquvchanligi). 
7. Muomala va muloqot o`rnata olish qobiliyati. 
8. Psixologik tashxis (diagnoz ) qilish qobiliyati (insonning kelajagini 
oqilona tasavvur qilishdan iborat bashorati). 
9. Diqqatni taqsimlash qobiliyati (bir necha ob`ektlarga bir davrning 
o`zida o`z munosabatini bildirishga uquvchanligi). 
10. Iymon-e`tiqodga, faol, hayotiy pozistiyaga yo`naltirish qobiliyati. 
11. Tashabbusga, ijodga ilhomlantirish qobiliyati. 
12. Aqli donishlik qobiliyati (bilimdonlik). 
13.  Konstruktiv qobiliyat (o`quv-tarbiya ishlarini
rejalashtirish va natijasini oldindan aytish qobiliyati). 
14. Gnostik qobiliyat (Tadqiqotga layoqatlilik).