Ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

Ilmiy muammoning murakkablik darajasi quyidagilarga boqliq: 
1) ziddiyatlarga ega bo‘lgan va aniq maqsadga qaratilgan boshqaruv zarurati 
mavjud ob’ektlarning nisbiy murakkabligiga: 
2) mazkur ziddiyatlarni hal etish uchun ijtimoiy ehtiyojlarning yetilganlik 
darajasiga: 
3) muayyan sohadagi ilmiy va amaliy bilimlarning holatiga. 
Tadqiqot muammosini hal etish uchun, odatda, quyidagi talablar 
qo‘yiladi: 
-«muammoli» (izlangan, noma’lum) va «muammosiz» (ma’lum) orasidagi 
chegaraning yanada aniq bo‘lishi; 
-umumiy muammoga nisbatan muhim hamda nomuhimning bir-biridan keskin 
ajratilishi ; 
-umumiy muammoni unsurlarga taqsimlab, xususiy muammolar va ularning 
ustuvorligi bo‘yicha tartibga solish. 
Muammoning shakllanishi o‘z ortidan muayyan ob’ekt va tadqiqot predmetini 
tanlashni ergashtirib keladi. 
Ijtimoiy ziddiyatga ochiq-oydin yoki yashirin ega bo‘lgan hamda muammoli 
vaziyatni yuzaga keltiradigan har qanday narsa tadqiqot ob’ekti bo‘lishi mumkin. 
Sport fanida tadqiqot ob’ekti bilish jarayoni yo‘naltirilgan narsadir. 
Tadqiqot predmeti deb ob’ektning bevosita o‘rganiladigan, amaliy va nazariy 
nuqtai nazardan eng muhim xususiyatlari, jihatlari, xossalariga aytiladi. 
Misol tariqasida sport seksiyasiga bolalarni qabul qilish mezonlarini ishlab 
chiqishda tadqiqot muammosi, ob’ekti hamda predmeti qanday shakllanishini ko‘rib 
chiqamiz. Bu tadqiqotning muammosi bolalarni «kelajagi bor» va «kelajagi 
yo‘q»larga saralashning samarali mezonlarini ishlab chiqishdan iborat.Tadqiqot 
ob’ekti –umumta’lim maktablarining quyi sinf o‘quvchilari. Tadqiqot predmeti- 
sport seksiyasiga bolalarni saralash me’zonlarini aniqlash. 

---

Ob’ektda tadqiqot predmeti bo‘lib xizmat qiluvchi qism ajralib turadi. Aynan 
shu narsaga dissertantning e’tibori qaratiladi, aynan tadqiqot predmeti dissertatsion 
ish mavzusini belgilaydi va tutil varaqda uning sarlavhasidek belgilanadi. 
Tadqiqot predmetini aniqlash mahorati tadqiqotchining, birinchidan, 
ob’ektning dolzarb dinamik holati sferasiga, ikkinchidan, ob’ektning tashkiliy 
tizimiga ta’sir ko‘rsatuvchi aloqa va elementlar sohasiga yaqinlashganligi bilan 
bog‘lanadi. 
Bayonni strukturaviy bosqichlari to‘g‘risida qisqacha aytib o‘tish va uning 
tuzilish mantiqini asoslab berish majburiy bo‘lmagan, lekin maqsadga muvofiq 
bo‘lgan jihat hisoblanadi.