Texnologiyasi

Ekinlami parvarish qilish
B irin ch i yilgi b ed a ek in in i p arv arish qilishd agi asosiy ish, 
ko‘chatlam i to iiq saqlab qolishga qaratilishi kerak. Bunda sug'orish 
rejimi ahamiyatlidir.
Tuproq qatqalog'ini yo‘qotish ko‘chatni tiklab olishdagi asosiy tad- 
birdir. Beda o ‘simliklarining bo'yi 10-12 sm ga yetganda, sug'orishga 
kirishiladi. Yog‘ingarchilik bo‘imay qolganda, sug'orish ertaroq boshla- 
nadi va bunday sharoitda har 5-7 kundan so‘ng oz m e’yorlar: (600-700 
m3) da sug‘oriladi. Maysalar qalinlashganda, har 12-15 kunda sug'oriladi.
Beda boshoqli don ekinlari bilan birga ekilgan b o isa , donni o'rib 
olgunga qadar 2-3 m arta suv beriladi. Bedani makkajo'xori va sudan 
o ‘ti bilan qo'shib o ‘stirishda 3-4 marta sug'oriladi. U ndan keyingi o ‘rim 
oraliqlarida bedaga 2-3 m arta suv beriladi.
Beda ekilgan yili har gektam ing sug'orish m e’yori 800 m 3 dan 
oshirilmaydi. Sug'orish m e’yori oshirib yuborilsa, beda o'simligi zam ­
burug' kasalliklariga tezroq chalinadi, ildizi chirib, o'sim lik tupi ka- 
mayib ketadi. Eski bedapoyalarda o'rim oraliqlarida 1-3 m artagacha 
sug'oriladi. Bunda m e ’yor 900-1200 m 3 b o 'lad i. S ug'orish soni, 
m e’yori tuproq - iqlim sharoitiga, sizot suvi chuqurligiga bog'liq bo'ladi.
O 'rim oralig'ida bir m arta suv berish beda shonalaganda, ikki marta 
suv berish b o is a , birinchi suv o 'sa boshlaganda va ikkinchi suv sho­
nalaganda beriladi. Agar o 'rim oralig'ida 3 m arta sug'orish zarur 
b o ig an d a, birinchi suv o'sim lik o'sa boshlaganda, ikkinchi suv sho- 
nalashda va uchinchi suv gullashda beriladi.
Eski bedapoyalar erta bahorda tekshirilib, borona qilinadi, siyrak 
joyiariga sudan o 'ti urug'lari sepilib, toidiriladi. Beda o'rim i o'sim lik 
gullay boshlaganda o'tkaziladi. Bedani shonalash davrida o'rish ko'chatni 
siyraklashuviga, hosilni kamayishiga olib keladi.
Agar beda o'simligi mevalash davrida o'rilsa, past sifatli va kam pichan 
hosili bo'ladi. Bedalar o'rish kombaynlari, qishloq xo'jalik mashinalari 
bilan o'riladi. Bunda beda senaj, pichan uchun o'rib yig'ishtiriladi.
148

---

B edaning «T oshkent- 3 192», « T oshkent-1», «Vaxshskaya-223», 
«Iolatanskaya-1763», « 0 ‘zgan bedasi», «Oshskaya-37», «Qoraqalpoq-1» 
va «Xiva» navlari iqlim zonalariga qarab ekilyapti.