Tormozlarning umumiy tuzilishi

Yuk vagonlarining tormoz uskunalari

Yuk vagonlarining tormoz uskunalariham avtorejimli (2.24 - rasm), shuningdek usiz ham (2.25 - rasm) bajarilgan bo`lishi mumkin. Ikki kamerali rezervuar 7 (2.24 - rasm) vagon ramasiga mahkamlangan bo`lib, chang tutgich, 78 l hajmli zaxira rezervuar 4 va tormoz silindromi 10 bilan avtorejim 2 Shart. № 265 – 002 orqali birlashtirilgan. Rezervuar 5 ga havo taqsimlagichning magistral 6 bosh 8 qismlari mahkamlangan.

Ajratuvchi kran 5 Shart. №372 havo taqsimlagichni yoqish va o`chirish uchun xizmat qiladi. Magistral trubada uch qism kranlari 3 va ulanish engcha (rukav)lari joylashtirilgan. Tutqichi tushirilgan stop – kran 1 faqat tormoz maydonchasi bo`lgan vagonlarda qo`yiladi. Tormoz uskunalarining sxemasiga avtorejim kiritilmagan bo`lishi ham mumkin.
Tormozni zaryadlash va uning havosini chiqarishda tormoz magistralidagi siqilgan havo ikki kamerali rezervuar 5ga kelib tushadi. Shunda rezervuar 5 da joylashgan zolotnikli va ishchi kameralari va zaxira rezervuar 4 zaryadlanadi. Tormoz silindri 10 atmosfera bilan avtorejim 9 va asosiy qism 8 orqali bog’langan.
Magistraldagi bosim pasayishi bilan havo taqsimlagich zaxira rezervuar 4 ni tormoz silindri 10 ga ulab, unda vagonning yuklanishiga mutanosib bosim o`rnatiladi: bo`sh vagonda 1,4 – 1,8 kgs/sm², o`rtacha rejimda 2,8 – 3,3 kgs/sm<sup>2</sup> vato`liq yuk ortilgan vagonda 3,9 – 4,5 kgs/sm². Refrijerator harakatlanuvchi tarkibishunga o`xshash sxemali avtorejimsiz tormoz uskunalariga ega (2.25 – rasm).

2.24 - rasm. №270 – 005 – 1 yoki 483 havotaqsimlagichi va 265A – 000 avtorejimi bo`lgan yuk vagonining tormoz uskunalari sxemasi

1 – stop – kran; 2 – uchlik (chang tutgich); 3 – uch qism kranlari; 4 – zaxira rezervuar; 5 ajratuvchi kran; 6 – magistral qism; 7 – ikki kamerali rezervuar; 8 – asosiy qism; 9 – avtorejim; 10 – tormoz silindri.

25 tonna o`q yuklamasiga va soatiga 120 km gacha tezlikda harakatlanishga mo`ljallangan yangi avlod yuk vagonlari uchun tormoz uskunalarining yangi sxemasi ishlab chiqilgan bo`lib, u 2.26 – rasmda taqdim etilgan

2.25 - rasm. №270 – 005 – 1 yoki 483 havotaqsimlagichi va 265A – 000 avtorejimi bo`lgan yuk vagonining tormoz uskunalari sxemasi

1 – stop – kran; 2 – uchlik (chang tutgich); 3 – uch qism kranlari; 4 – zaxira rezervuar; 5 ajratuvchi kran; 6 – magistral qism; 7 – ikki kamerali rezervuar; 8 – asosiy qism; 9 – avtorejim; 10 – tormoz silindri.

Tormoz silindri 710, Avtorejim 265A – 4, havotaqsimlagich RTRP – 300 va RTRP – 300, Tormoz silindri 710, Avtorejim 265A – 4

Yangi tormoz sxemasi o`z ichiga quyidagilarni olgan:
– tormoz richagli uzatmalarining avtomat rostlagichi, vintining chiqishi 300 mm gacha kichraytirilgan, Shart. №706;

2.26 - rasm. Aravachalari alohida tormozlanadigan yangi vagonlarning tormoz tizimi

– tormoz silindri, diametri 10 Shart. №710;

– tormozlanish rejimlarining avtomat rostlagichi, Shart. №265A – 4, dempferining yurishi kattalashtirilgan;
Har bir alohida aravacha uchun tormozlash tizimini qo`llashning ustuvor jihatlari:

• 
  tormozli richagli uzatmanining yuqori FIKi, sharnirli birikmalar sonini kamaytirish hisobiga;
  
• 
  richagli uzatma detallari uzunligini qisqartirish hisobiga ular qattiqligini (mustahkamligini) oshirish;
  
• 
  kolodkalarning har bir aravachaga bosish kuchining bir xil (tekis) taqsimlanishi;
  
• 
  richagli uzatmani rostlash soddaligi;
  
• 
  har bir aravachaga avtonom (alohida) ta’sir qiladigan tormoz silindrlarihisobiga vagon tormozi ishonchliligini yaxshilash;
  
• 
  har bir aravacha tormozlash kuchini unga tushadigan yuklamaga bog’liq ravishda rostlab borish.
  
• 
  _{- Tormoz kuchi - tormoz uskunalari bilan hosil qilinadigan yunalishiga qarama-qarshi yunalishli bo'lgan to'g'irlanuvchi kuchga aytiladi.}
  
• 
  _{- G'ildirakiing tormoz kolodkalari bilan ishqalanishi natijasida ishqalanish koeffitsiyentining kolodkaga siqishdan hosil bo'l¬gan kuch ko'paytmasiga tent bo'lgan urinma kuch hosil bo'ladi ( rayem -Z.1.):}
  
• 
  _{- B=k*φk}
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  
• 
  

- Tormoz kolodkalarining g'ildirak bilan ishqalanishi natijasida g'ildirakiing kolodkaga bosilishidan urinma kuch hosil bo'ladi va u bosilish normal kuchining ishqalanish koeffitsiyentiga ko'paytmasiga tengdir, ya'ni:
-
- B=k*φk
-
- bunda: V - ishqalanish kuchi,
- K - tormoz kolodkasi bosilishi kuchi,
- φk - ishkalanish koeffshщenti.
Tormoz kolodkalari.
Ularning normativli va sifatli ko'rsatgichlari

Tormoz kolodkalari g'ildirak bo'yicha o'zining ishqalanishi bilan kinetik energiyani atrof muxitga tarqaluvchi issiqlikka aylantiradi.

Kolodkalarning quyidagi turlari mavjud: cho'yanli ( ChK ), kompozitsiyali ( KK ), fosforli, 8-1-66 materialidan tayyorlangan.
1. Cho'yanli kolodkalar - yo'lovchi vagonlarida V<120 km/soat bo'lganda va 6 xamda 8 o'qlidan tashqari yuk vagonlarida qo'llaniladi.
2. Kompozitsiyali kolodkalar - yo'lovchi vagonlarida tezlik V > 120 km/ soat bo'lganda, shuningdek barcha yuk vagonlarida.
3. Fosforli -elektropoyezdlarda qo'llaniladi. o'rnatilish usuliga va konfiguratsiyasiga ko'ra kolodkalar quyidagilarga bo'linadi :
a) sektsiyali cho'yanli;
b) grebenli ( lokomotivlarda).
Tormoz kolodkalariga qo'yiladigan asosiy talablar:
1) kolodkalarning friktsionli xususiyatlari temperaturaga va atrof muhitga bog'lik bo'lmasligi kerak;
2) tormoz kolodkalari tormozlashda g'ildirak yuzasiga zarar yetkazmasligi kerak;
3) tormoz kolodkalari g'ildirak bilan relьs jipslashish koeffitsiyentini kamaytirmasligi kerak,
4) cho'yanli tormoz kolodkalarining yemirilishi 106 kGs.m tarkaluvchi energiyaga 90 g.dan oshmasligi kerak.
Harakatdagi tarkibning tortishli birligi ( lokomotivlar. elektr va dizelь-poyezdlari ) kompressor uskunalari bilan jihozlantan bo'lib, kompressorlar, bosh rezervuarlar, bosim regulyatorlari, himoya klapani, moy ajratgichlar va havosovitgichlaridan tashkil topgan. Iste'mol va tormoz magistrallari uchun diametrining shartli o'tkazishi 32 mm ( 1 1/4 ) , barcha turdagi harakatdagi tarkib uchun standart bo'lgan quvurln o'tkazgich qo'llaniladi. Yuk poyezdlarining tormoz magistralidagn ishchi bosim 0,53 - 0,55 MPa, yulovchilarda -0,50- 0,52 MPa dir.